Почина папата Франциск - Канал 5

Почина папата Франциск

Папата Франциск, врховниот поглавар на Римокатоличката црква, 226-от римски бискуп и шеф на државата и суверен на Ватикан, почина на 88-годишна возраст.

Почина папата Франциск

Папата почина на вториот ден од Велигден, рано изутринава.

„Утрово во 7:35 часот, бискупот римски Франциск се врати во домот на Отецот. Целиот негов живот беше посветен на службата на Господ и Неговата Црква. Тој нè научи да ги живееме вредностите на Евангелието со верност, храброст и универзална милосрдие, особено во корист на најсиромашните и најмаргинализираните, како пример за неговата вистинска благодарност. душата на папата Франциск на бескрајната милосрдна љубов на Единиот и Троичен Бог“, се вели во соопштението.

Секуларното име на папата било Хорхе Марио Бергољо. Роден е на 17 декември 1936 година во Буенос Аирес, главниот град на Аргентина.

Папата Франциск беше првиот језуит и првиот латиноамериканец, како и првиот член на црковниот ред од Григориј XVI (1831–1846) и првиот неевропеец по Григориј III (731–741) кој ја зазеде оваа позиција.

Син на имигранти, од хемиски техничар премина во теологија

Хорхе Марио Бергољо бил син на италијански имигранти во Аргентина. Откако завршил средно училиште за да стане хемиски техничар, работел кратко во прехранбената индустрија, но почувствувал повик кон црквата, според Енциклопедија Британика.

Кога имал околу 21 година, доживеал тежок напад на пневмонија што довел до отстранување на дел од десното белодробно крило. Тој влегол во језуитскиот новотичан во 1958 година, а потоа се посветил на академска обука, студирајќи хуманитарни науки во Сантијаго, Чиле, и се стекнал со лиценца (еквивалент на магистерски студии) по филозофија во провинцијата Буенос Аирес.

По дипломирањето предавал литература и психологија во гимназијата, а истовремено се запишувал и на студии по теологија. Тој бил ракоположен за свештеник во 1969 година, а последните завети ги дал во језуитите во 1973 година, по што бил надреден (поглавар) на Језуитската провинција Аргентина (1973–79).

Годините на „валканата војна“.

Бергољо беше на чело на аргентинските језуити за време на воениот удар во 1976 година предводен од генералот Хорхе Рафаел Видела. За време на таканаречената „Валкана војна“ (1976–1983), кампања водена од воената диктатура против левичарските сили и другите субверзивни субверзивни сили, помеѓу 10.000 и 30.000 луѓе „исчезнаа“ (киднапирани, мачени и обично убиени) од војската и полицијата.

Бергољо подоцна тврдеше дека сокрил неколку луѓе од властите, па дури и им помогнал да избегаат од земјата.

Во 1976 година исчезнаа двајца језуити кои работеа во сиромашни населби; пет месеци подоцна биле пронајдени живи, но дрогирани на нива.

Со години по „Валканата војна“, Бергољо беше предмет на контроверзии за неговата улога во киднапирањето и ослободувањето на свештениците. Некои го критикуваа дека не ги заштитил свештениците, па дури и го обвинија дека ги предал овие луѓе на режимот. Други ја прифатија сметката на Бергољо дека тој тајно интервенирал кај режимот за да обезбеди нивно ослободување. Тужбата против Бергољо за соучество во исчезнувањето на свештеникот на крајот беше отфрлена.

Застапник за сиромашните

Во 1980-тите, Бергољо служел како професор во семинаријата и ректор, а постдипломски студии по теологија во Германија. Во 1992 година бил назначен за помошен епископ на Буенос Аирес. Назначен е за архиепископ на Буенос Аирес во 1998 година (таа функција ја вршеше до изборот на папата), а за кардинал беше посветен во 2001 година.

За време на економската криза во Аргентина која започна во доцните 1990-ти и кулминираше во 2002 година со брзата девалвација на националната валута, Бергољо разви јавна репутација за скромност, живеејќи во едноставен стан во центарот на градот наместо во резиденцијата на надбискупот и патувајќи со јавен превоз или пеш наместо со лимузина.

Тој стана гласен застапник на сиромашните и вешт политичар, вешто промовирајќи ги позициите на црквата за социјалните прашања на состаноците со владините претставници. Неговиот теолошки конзервативизам, сепак, го стави во судир со централно-левичарските администрации на претседателот Нестор Кирхнер (2003–2007) и неговата сопруга и наследничка, Кристина Фернандез де Кирхнер (2007–15). Бергољо беше особено остар критичар на социјалните иницијативи на Фернандез, вклучително и легализацијата на истополовите бракови во 2010 година. Фернандез, пак, го прикажа Бергољо како десничарски екстремист и поддржувач на диктатурата на Видела.

Првиот „Папа Франциск“

Во февруари 2013 година, папата Бенедикт Шеснаесетти поднесе оставка поради возраста и здравствени проблеми. Конклавата беше свикана на почетокот на март, што ги зголеми надежите дека наследникот на Бенедикт ќе биде избран и поставен пред претстојниот Велигден.

Бергољо бил избран на петтото гласање и го избрал името Фрањо, во чест на Свети Франциск Асишки (1181/82–1226), кој живеел скромен живот во служба на сиромашните, како и потсетувајќи на Свети Францис Ксавиер (1506–52), еден од основачите на Језуитите.

Иако тој беше првиот папа Франциск и нашироко се нарекува „Франциск I“, тој одби да го користи римскиот број I за да означи дека тој е првиот што го користел своето папско име.

(Традиционално, римскиот број I не се додава на името на папата додека не се избере друг папа со исто име. Папата Јован Павле I[1978] беше првиот папа што го користеше бројот за време на неговиот понтификат.)

Франциск го презеде раководството на црквата која беше на крстопат. На почетокот на 21 век, римокатолиците сочинувале повеќе од една шестина од светското население, а многумина живееле во Латинска Америка и Африка. Сепак, скандалите, особено во врска со сексуалната злоупотреба на свештенството што започна во 1980-тите и 1990-тите, го поткопаа угледот на црквата, особено во САД и Европа. Во своите први јавни обраќања и првата јавна миса, Франциск повика на духовна обнова во црквата и поголемо внимание на страдањата на сиромашните, остро осудувајќи ги силите кои ја оттргнале црквата од нејзиниот мисионерски пат и ја ставиле во опасност да стане „бедна невладина организација“. Тој, исто така, упати покана до неговите политички противници, вклучувајќи го и Фернандез, кого го покани на својот прв официјален папски говор. Сепак, тој налути некои традиционалисти со тоа што на настанот се појави во едноставна туника наместо традиционалните папски одежди.

Тој, исто така, направи чекор без преседан во 2013 година, кога назначи совет од осум кардинали да го советуваат за црковната политика. Неговата изјава таа година дека Христос „нè спаси сите нас“, дури и неверниците, беше широко протолкувана од медиумите како порака за достапност и добра волја кон атеистите и агностиците, иако портпаролот на Ватикан подоцна тврдеше дека Франциск бил погрешно протолкуван.

Рафиња ќе потпише нов договор со Барселона

Претседателот на Барселона, Жоан Лапорта зборуваше за иднината на играчот од средниот ред на тимот Рафиња.

Рафиња ќе потпише нов договор со Барселона

- Ќе има нов договор за Рафиња. Фудбалерот се чувствува многу вклучен во проектот. Ќе постигнеме договор затоа што сакаме тој да остане, а исто така и тој има желба да продолжи со нас, изјави Лапорта.

Дваесет и осумгодишниот Бразилец оваа сезона одигра 56 натпревари, постигна 34 гола и 25 асистенции. Неговиот актуелен договор со Каталонците истекува во летото 2027.

Порталот „Трансфермаркт“ пазарната вредност на фудбалерот ја проценува на 80 милиони евра.

Без решителни чекори против аерозагадувањето, Македонија ќе продолжи да плаќа

Без решителни чекори против аерозагадувањето, Македонија ќе продолжи да плаќа и во човечки животи и економски во загуба на БДП.

Без решителни чекори против аерозагадувањето, Македонија ќе продолжи да плаќа

Аерозагадувањето не е само тивок проблем, туку убива масовно и ако не бидат преземени решителни чекори сега, Македонија ќе продолжи да плаќа и во човечки животи и економски во загуба на БДП. Искуствата од други држави покажуваат дека со соодветна политика може да бидат постигнати резултати во период од три до пет години, а проблемот може да биде комплетно решен ва седум години, порачаа невладините организации кои учествуваат на надзорната расправа на собраниската Комисија за здравство за ефектите од аерозагадувањето во Скопје и во другите градови врз здравјето на луѓето и мерките што се преземаат за заштита на јавното здравје.

Иако изгледа комплексно, според нив, потребна е само добра стратегија и конкретна одговорност и давање на конкретни задачи на институциите кој за што е задолжен.

Според Бојана Станојевска Пецуровска од Центарот за климатски промени, неопходно е воспостаување на координативно тело што ќе ја координира работата на сите институции и ќе го следи спроведувањето на мерките за намалување на аерозагадувањето.

- Сите анализи покажуваат дека за да се справиме со аерозагадувањето не можеме само да таргетираме кон еден извор, туку мораме на сите извори да работиме паралелно. За сите извори се одговорни различни чинители, некаде индустрија, што значи таргетирање и контрола врз работата на индустријата, некаде транспорт, што значи треба да обезбедиме јавен транспорт, но најважно од се е фокусирање да обезбедиме алтернативни начини на греење на домаќинствата и на јавни објекти, нагласи Станојевска Пецуровска.

Според Ели Пешева од О2 Иницијатива, статистиката покажува дека земјава е на врвот во Европа по бројот на починати поради изложеност на ПМ 2,5 честичките - статистиката вели дека 303 лица на 100 илјади жители се во ризик.

- Според Европската агенција за животна средина во 2022 година поради хронична изложеност на аерозагадување прерано починале 3 600 наши сограѓани, што е 16 проценти од вкупниот број починати во годината. Во Скопје 1 200 луѓе годишно умираат како резултат на загаден воздух, а УНИЦЕФ проценува дека 11,6 проценти од смртните случаи кај новороденчиња под една година се од аерозагадувањето, изјави Пешева.

За споредба, посочи Пешева, вкупниот број на починати од КОВИД-19 во земјава од 2020 до мај 2025 година е 9 976 лица, што покажува дека бројот на починати е далеку поголем од аерозагадувањето.

Економската штета од аерозагадувањето, посочи Пешева, изнесува меѓу 600 милиони до една милијарда евра годишно, додека директните здравствени трошоци се проценети на 253 милиони евра годишно. Според Светска банка од 2023 година, загубата е некаде околу 17,5 проценти од БДП.

Според нашите мерни станици, ако го исклучиме Лазарополе, рече Пешева, добар воздух има најмногу еден и пол месец во годината и тоа само во Кочани и Миладиновци, околу половина месец во Охрид и периферијата на Битола. На другите мерни места има само меѓу два и девет дена во годината. Според новите гранични вредности на ЕУ доволно добар воздух има само половина месец и тоа во зависност од мерните станици и четири месеци во годината, зависно од мерното место.

- Ова покажува дека сите извори на аеорзагадување треба да биде сведено на минимум. Недостасуваат соодветни и континурирани мерки низ годините. Изгубивме драгоцено време заради преклопување и недоволно јасни ингеренции на институциите, нагласи Пешева.

Надзорната расправа ќе трае пет дена до 26 мај и на неа се поканети претставници од различни државни органи, институции, јавни претпријатија, научни институции и граѓански организации да учествуваат и дадат искази и одговори на членовите на Комисијата и на другите пратеници.

Ова ќе биде втора надзорна расправа за аерозагадувањето, откако на 25 февруари годинава се одржа надзорна расправа организирана од Левица и од СДСМ во Постојната анкетна комисија за заштита на слободите и правата на граѓанинот, која не беше поддржана од владејачкото мнозинство.

Собранието ги констатира оставките на министерот Таравари и двајца заменици министри

Собранието денеска ја констатира оставката на министерот за здравство Арбен Таравари. 

Собранието ги констатира оставките на министерот Таравари и двајца заменици министри

Констатирани се и оставките на замениците министри во Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство Фљакрон Беџети и Министерството за одбрана Елфет Исмаили.

Заменик претседателката на Собранието Весна Бендевска појасни дека согласно собранискиот Деловник тие имаат право да ја образложат оставката, но, оти до почетокот на оваа 49-та седница не побарале да го направат тоа, по што беа констатирани оставките.

Потоа беше предложен дневен ред на седницата, но, по процедуралната забелешка на Сашко Јанчев од Левица беше дадена пауза во траење од еден час.

Барањето за пауза, како што појасн јанчеви, е поради тоа што службите на Собранието и Генералниот секретар го игнорираат барањето на Левица за инфомации за исплатени патни тошоци на пратениците во Собранието поименично за секој пратеник. Најави дека ќе бараат по еден час пауза на секоја седница се додека не ги добијат бараните информации.

притисни ентер