Јованка Броз, сопругата на доживотниот претседател на Југославија – Јосип Броз Тито, по неговата смрт се повлече во „илегала“ и никој не можеше да ја види или слушне во јавноста.

Поранешната прва дама на Југославија ги помина последните денови во една вила на Дедиње во Белград, која била во многу лоши услови, но сепак успеавме да го слушнеме нејзиниот глас во едно интервју. Сега, архивот на Србите во Хрватска и продукцијата ВИДА објавија досега невиден разговор со Јованка Броз.

Станува збор за едно иполчасовен разговор кој во 2010 година, во вилата „Бор“ каде што Јованка Броз живееше до својата смрт, го водел новинарот и дипломат Драган Бисениќ.

Овој видеозапис е објавен во рамките на изложбата „Глас на Јованка Броз“, која е отворена во Српскиот културен центар во Загреб.

„Помислив дека тоа е нечесна работа“

Дел од разговорот кој започнува со прашањето на Бисениќ дали знае нешто за златото, на што Броз му одговорила дека не знае на кое злато мисли. Бисениќ ѝ рекол дека мисли на златото земено од Белгата дворана, вилата на београдскиот Дедиње, која Јосип Броз Тито ја користел како резиденција.

– Не, не знам, но прочитав во некои новини дека всушност донеле некое злато и го оставиле во Ужичката улица (каде што беше уште една од вилите на Броз), каде што биле и останатите предмети. За тоа некое злато не знам – тврди Јованка.

Бисениќ ѝ укажал дека се споменува 30 килограми злато во полугите и прах, 2.700 златници, девизи во износ од 26.219 долари и 36.000 германски марки, како и други вредности, меѓу кои се и одликувањата на фамилија Караѓорѓе.

– Што се однесува до девизите, (историчар и учесник во Народноослободителната борба) Владимир Дедиер уште во 1943. година на Сутјеска, покрај логорската оган, му ветил на Тито дека ќе ја напише неговата биографија ако преживеат војна и дека половина од хонорарот ќе му го даде на Тито. Напишал дневник кој бил преведен на неколку јазици и еден ден дошол и му донел половина од хонорарот на Тито – раскажала таа.

Продолжила да зборува за преостанатите вредни работи кои ѝ ги спомнал Бисениќ.

– За марки не знам, а тоа е можеби во времето кога веќе бев отстранета. Златото може да биде од Белгите двори или од каде било, немам појма. Ноќе влегуваа во нашите простории, нелегално, а мислам дека немале право да влегуваат ноќе во куќата. Помислив дека тоа е нечесна работа – нагласила е.

Броз навела дека една ноќ седнала пред вратата и чекала да види кој влегува.

– Тоа беа генерал (Југословенската народна армија) Милан Далевиќ и Титов офицер Микелевиќ. Јас отворено ги прашав со кое право влегуваат ноќе. Јас сум тука и сметам дека треба да ме информираат. Им реков дека не е важно што ќе однесат, туку што ќе остават. Кога ме истераа, прашање е што донесоа да се најде таму. Строго сакав да бидам тука кога ќе се врши попис и да дојде судот додека не заврши оставинската расправа – раскажала е.

Уверува дека никој немал право да ја истера од Белите двори, дека била жртва на киднапирање и дека ѝ се заканувале дека ќе ја убие.

Укажала дека ѝ биле одземени и Титовите ракописи содржани во, како што самата изјавила, 100 свески. На прашањето на Бисениќ дали имало свески со компромитирачки содржини за други, одговорила дека тоа биле најмногу ракописи создадени по Втората светска војна и нешто порано. Според нејзините зборови, дури биле украдени писмени материјали врз основа на кои била напишана книгата “Титов готвач” која подоцна се продавала.

ФОТО: ЕPA/SRDJAN SUKI

„Тито не беше добро лекуван“

Се осврнала и на тоа дека по Титовата смрт, некои лица од властите се обидувале да ѝ го оневозможат контактот со надворешниот свет.

– Тие се обидоа. Ме обвинија дека се борев за власт, а тоа не ми беше воопшто на ум. Ако сакав тоа, со таа биографија нешто ќе студирав. Можеби можев да бидам во некој одбор или некој професор ако сакав, но не бев. Да ме обвинуваат дека се борев за власт, а видов како се доаѓа до власт, колку е тоа тешко и колку е уште потешко да се одржи власт – тоа не ме оптоваруваше. Цело време и знаење го посветив на Тито за да му помогнам, а поради тоа ме обвинија и бев виновна за се – изјавила е таа.

Тема на разговорот биле и односите во раководството на Комунистичката партија на Југославија и државното раководство. Така, како што изјавила, на 50 седници на владата и 55 седници на Централниот комитет, токму таа била тема.

– Не знаеја што да прават со мене бидејќи им пропадна планот да ме убијат. Постојано измислуваа лаги, ме обвинуваа за нешто што не бев. Тие поставуваат и отпуштаат генерали, а никогаш не било кажано кого јас поставив и кого отпуштив – казала е Броз, а пренесува Блиц Жена.

Тврдела е дека Тито не бил добро лекуван затоа што, како што нагласила, не го болела ногата. Две лица ги обвинила дека „прљаво одиграле“ во неговото лекување, но не ги именувала. Навела е дека таа е заслужна за тоа што Тито бил сахранет во „Куќата на цвеќињата“ во Белград.