Макрон некогаш се нарекуваше себеси „господар на часовниците“ (maître des horloges), но неговата контрола врз времето повеќе не е она што беше порано, пишува Би-Би-Си. По трет пат за една година, неговиот премиер поднесе оставка, а анкетите покажуваат дека речиси три четвртини од гласачите веруваат дека и тој треба да се повлече.
Поранешниот премиер Едуар Филип, долгогодишен сојузник на Макрон кој ја водеше владата од 2017 до 2020 година, го повика да назначи технички премиер и да распише претседателски избори на „уреден начин“. Но, Макрон ќе прибегне кон распуштање на парламентот, наместо кон оставка.
Макрон купува време, но колку му останува?
Премиерот Себастијан Лекорну го објави своето заминување по само 26 дена на чело на владата. Неколку часа подоцна, тој потврди дека го прифаќа барањето на Макрон да остане уште 48 часа и да води преговори со политичките партии „заради стабилноста на земјата“. Тоа беше само најновиот во низата превирања што започнаа кога Макрон повика на предвремени парламентарни избори во јуни 2024 година.
Резултатот беше парламент без мнозинство, во кој центристичките сојузници ја изгубија контролата и мораа да бараат компромиси со другите партии. Веќе по 14 часа, лидерот на конзервативните републиканци, Бруно Рејто, се повлече од владата на Лекорну.
Најголемиот предизвик со кој се соочија Лекорну и неговите двајца претходници беше огромниот национален долг и длабоките идеолошки поделби меѓу центристичките партии што требаше да ја формираат владата. На почетокот на годината, францускиот јавен долг достигна 3.345 милијарди евра, или речиси 114 проценти од БДП, трет по големина во еврозоната по Грција и Италија.
Буџетскиот дефицит треба да достигне 5,4 проценти од БДП оваа година. Мишел Барние и Франсоа Бајру издржаа само три и девет месеци, соодветно, пред да бидат соборени во парламентот додека се обидуваа да ги протуркаат мерките за штедење. Лекорну дури и немаше време да ја презентира пресметката. Критиките започнаа веднаш штом го објави кабинетот, а до понеделник наутро заклучи дека неговата позиција не е одржлива. Тој го оправда заминувањето со тврдоглавоста на партиите, кои, како што рече, „сите се однесуваат како да имаат мнозинство“.
Нови избори?
Сите партии веќе гледаат кон претседателски избори во 2027 година, но се подготвуваат и за можноста за нови парламентарни избори доколку Макрон повторно го распушти парламентот, па дури и за предвремени претседателски избори во случај на оставка на Макрон. Крајнодесничарските Национални собири на Марин Ле Пен би имале најголема корист, додека центристите на Макрон веројатно би биле казнети на изборите. А социјалистите во моментов се пред Макрон.
Најжестоките противници на Макрон доаѓаат од крајната левица и десница. Марин Ле Пен и нејзиниот наследник Жордан Бардела се подготвени за избори и ја отфрлија поканата на Лекорну за разговори. Жан-Лук Меланшон од Радикалната левица (LFI) со месеци повикува на импичмент на Макрон, иако тоа е малку веројатно, а тој е поддржан од Зелените. Оливие Форе, лидерот на социјалистите, ја услови соработката со формирање левичарска влада. Габриел Атал, кој ја предводи сопствената партија Ренесанса на Макрон, јавно изјави дека повеќе не ги разбира одлуките на претседателот.
Лекорну сега има рок до утре вечер да му презентира на Макрон „платформа за акција и стабилност“. Постојат четири опции, но ниту една од нив не е добра. Ако успее да ги убеди центристичките партии да формираат влада, Макрон би можел да назначи нов премиер. Ако не успее, Елисејската палата веќе сигнализираше дека Макрон ќе „ја преземе контролата“, што веројатно значи нови парламентарни избори. Тие би морале да се одржат најдоцна 40 дена по распуштањето на парламентот, значи веќе во ноември.
Без компромиси
Претседателството на Макрон трае уште 18 месеци, но има сè поголеми повици тој да се повлече порано. Тој досега цврсто го негираше тоа. Неговите поранешни министри, како што е Бенџамин Хадад, веруваат дека оставката би била бесмислена бидејќи следниот претседател би имал исти проблеми: „Политичката поделба е тука за да остане“.
Дури и без нова влада, постои можност партиите во парламентот привремено да ги надминат своите разлики и да се договорат за ограничен буџет. Но, француската политика никогаш не била позната по својата култура на компромис.
Третиот премиер на Макрон за само една година поднесе оставка, а претседателот потоа беше виден како шета по Сена и зборува на мобилен телефон. Тоа можеби беше исцениран момент, но и симбол на осаменоста на неговата позиција. Тој се соочува со најтешките одлуки од неговото претседателствување, додека неговите сојузници му го вртат грбот. Впечатокот е дека на „господарот на часовниците“ полека му истекува времето.