Сите ги сакаат Доналд и Владимир: Може ли Србија да биде домаќин на блокбастерот?

Откако се појави можноста за средба меѓу Доналд Трамп и Владимир Путин, српскиот претседател Александар Вучиќ најави дека Србија би можела да биде домаќин на историската средба. 

Vreme/DW

Откако се појави можноста за средба меѓу Доналд Трамп и Владимир Путин, српскиот претседател Александар Вучиќ најави дека Србија би можела да биде домаќин на историската средба. Иако звучи како дипломатски триумф, останува прашањето колку се реални тие очекувања.

Луѓето во Србија ги обожаваат и рускиот претседател Владимир Путин и идниот американски претседател Доналд Трамп - па што може да биде пологично од тоа Србија да биде место на историска средба меѓу овие двајца?

Тоа отприлика го објави српскиот претседател Александар Вучиќ за телевизијата Пинк.

„Ние сме целосно подготвени да ја гарантираме безбедноста на двајцата претседатели“, рече Вучиќ, тврдејќи дека, за разлика од другите потенцијални домаќини на состанокот, Србија ниту формално, ниту суштински не е членка на воените блокови предводени од САД или Русија. Така „мала Србија“, како што често сака да каже Вучиќ, може да влезе во големата игра. Доколку официјален Белград навистина успее да се сретнат две светски сили во Србија, тоа несомнено би бил потег што би добил и политичка корист на Вучиќ.

Многумина ќе се понудат

Србија срамежливо се понуди и за првата, повторно „историска“ средба меѓу Трамп и Путин, кога милијардерот првпат стана претседател. Таа средба се најавуваше повеќе од една година, а конечно се одржа во 2018 година во тогаш неутрален Хелсинки. Денес, Финска не доаѓа предвид, бидејќи стана членка на НАТО пред речиси две години во екот на руската агресија против Украина.

Доналд Трамп се враќа во Белата куќа за седум дена. Тој неодамна на новинарите во неговата резиденција на Флорида радосно им рече дека Путин сака да се сретне со него, додавајќи: „Само се организираме“.

Звучеше речиси како завршена работа, но портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, стави кочница, велејќи дека контактите се неопходни и дека е убаво што постои политичка волја - но дека се уште нема конкретни подготовки.

Освен Србија, досега се „понуди“ и Швајцарија, иако не ни приближно гласно.

Според локалниот весник „Темпс“, официјален Берн им сигнализирал на Вашингтон, Москва и Киев дека е подготвен да биде домаќин, но дека земјата официјално нема да преземе дипломатска иницијатива.

Се споменува и Кина, а ќе има повеќе понуди од други места“, вели за ДВ новинарот Момир Турудиќ.

„Тоа исто така ќе значи дека местото ќе биде симболично, удобно и за двајцата, без напнатост. „Значи, тешко дека ќе биде во Кина, иако со Трамп никогаш не се знае.

Што говори во прилог на Србија?

Србија, вели Турудиќ, е речиси единствената европска земја покрај Белорусија – и гореспоменатата Швајцарија – каде Путин сепак би бил добредојден. И во кој тој не би морал да се плаши од апсење по налог на Меѓународниот трибунал.

„Уште на почетокот на војната во Украина размислувавме дека Србија е речиси единствената неутрална територија, како Казабланка, каде што секој може да се сретне. „Не затоа што Србија не е ниту таму ниту овде, туку токму затоа што е и таму и овде“, додава Турудиќ.

Сепак, руската агресија беснее веќе три години и оттогаш многу се променија. Вучиќ инсистираше да не се воведуваат санкции кон Русија, но Србија – што е јавна тајна – оттогаш ја вооружи Украина со опрема вредна околу милијарда евра.

Вучиќ повеќепати потенцираше дека одамна не се видел и не слушнал со Путин, но редовно во „мисии“ во Москва го испраќал својот јастреб Александар Вулин, вицепремиер без посебни обврски.

Последните судири се во тек поради американските санкции против Гаспром, мнозинскиот сопственик на српската нафтена индустрија. Како што најави Вучиќ, Србија има рок до крајот на февруари Русите целосно да излезат од сопственоста на НИС.

Вучиќ, сепак, изрази надеж дека со враќањето на Трамп овие санкции би можеле да бидат укинати.

Обожаваниот Трамп

Зборувајќи за српската понуда за домаќинство, Вучиќ истакна дека Трамп никаде во светот немал таква поддршка како во Србија. Според анкетите, тоа е точно – згора на тоа, поддршката беше поголема од она што идниот американски претседател го доживеа во САД. Според анкетата на Галуп од октомври минатата година, дури 59 отсто од Србите го „поддржале“ Трамп, а само 29 отсто ја поддржале неговата противкандидатка Камала Харис.

Тоа е единствената поддршка од над 50 отсто за Трамп во цела Европа. Во Швајцарија, како можен домаќин на средбата, Трамп го поддржаа само четвртина од граѓаните, додека Харис дури 61 отсто.

Србија веќе направи потези инвестирајќи во односите со Трамп. Пред се добри односи со неговиот близок доверлив Ричард Гренел, но и давање земјиште од урнатиот Генералштаб во центарот на Белград за зетот на Трамп, Џаред Кушнер, да гради хотели и апартмани.

„Српската влада секако не верува дека администрацијата на Трамп ќе го промени својот став кон Косово, но верува дека за прашања како што се економската положба на Србите во северно Косово и заштитата на спомениците и верските објекти во Косово, тие би можеле да добијат подобро да се справи со администрацијата на Трамп“, неодамна изјави за ДВ Вук Вуксановиќ, истражувач во белградскиот Центар за безбедносна политика.

Кога се теоретизира за средба меѓу рускиот и американскиот претседател во Белград, вреди да се потсетиме на неуспешната посета на рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров во 2022 година. Во тоа време, членките на НАТО Бугарија, Северна Македонија и Црна Гора одби да дозволи авионот на Лавров да прелета, па тој мораше да се врати назад во Москва.

Меѓутоа, доколку Белата куќа и Кремљ закажат состанок на највисоко ниво, малку е веројатно дека некоја членка на НАТО би го попречила прелетот.

На крајот, работата се уште е во доменот на теоријата и фантазијата на властите во Белград, па новинарот Турудиќ искрено вели: „Тешко е да се каже какви се шансите за средба во Србија. Не звучи нелогично, а сепак изгледа неверојатно“.

Вучиќ на „ти“ со моќните

Фактот дека работата е пресилен, нема да ги спречи властите во Белград и нивните таблоиди веќе да ја фалат далекувидната државничка способност на Александар Вучиќ.

„Со овој предлог, претседателот Вучиќ навистина ја става нашата земја на мапата во меѓународната заедница“, рече министерот за надворешни работи Марко Ѓуриќ.

„Дури и ако средбата никогаш не се одржи, Србија денес на меѓународната сцена е препознаена како земја која е способна, доверлива, кредибилна и затоа се разгледува како една од можните локации за такви самити и состаноци“, додаде тој.

Несомнено е дека таков дипломатски блокбастер би му бил корисен на Вучиќ на домашната сцена.

Во Србија со месеци траат универзитетските блокади и секојдневните протести поради смртта под покривот на Железничката станица во Нови Сад. Владата на Вучиќ се соочува со можен тотален штрајк на просветните работници и незадоволство кај земјоделците.

Како што неодамна напиша германскиот новинар Томас Бреј, дописник на агенцијата DPA од Белград со децении, една од омилените приказни на Вучиќ за домашната јавност е дека тој е речиси на рамноправна основа со светските државници.

Вучиќ, пишува Брај, се претставува како човек кој кога и да му текне има средби со Путин, кинескиот претседател Си или со западните лидери.

„И покрај релативно малата популација од под седум милиони, луѓето може да добијат впечаток дека претседателот и гарантира на земјата важност што не се заснова на големината или економската моќ“, заклучува новинарот.

Состанокот меѓу Трамп и Путин во Белград, доколку се случи, дополнително ќе ја поттикне таа приказна и ќе и даде малку реална основа.

Трговска војна: За неколку часа Кина почнува со контрамерките на царините што им ги воведе Трам

Како што пренесува Би-Би-Си, кинеските царини за одредени американски производи треба да стапат на сила за неколку часа, на полноќ, во последната ескалација на трговската војна меѓу двете најголеми светски економии.

Во исто време, американскиот претседател Доналд Трамп се заканува со нови царини за други земји, објави Би-Би-Си.

Пекинг најави контрамерки пред пет дена, само неколку минути откако стапија на сила американските царини од 10 отсто за сите кинески производи.

Трамп, пак, завчера најави планови за „реципрочни царини“ за други земји, без да прецизира кои земји ќе бидат засегнати, но посочи дека мерката може да биде широко применета.

Од утре Кина ќе воведе царина од 15 отсто за увоз на американски јаглен и течен природен гас. Исто така, царина од 10% ќе биде воведена и за американската сурова нафта, земјоделските машини и автомобилите со големи мотори.

Минатата недела кинеските власти започнаа антимонополска истрага против технолошкиот гигант Google, додека американската компанија PVH, сопственик на дизајнерските брендови Calvin Klein и Tommy Hilfiger, беше додадена на листата на Кина на „неверодостојни субјекти“.

Кина воведе и извозна контрола на 25 ретки метали, од кои некои се клучни за производство на електронски производи и воена опрема.

Говорејќи завчера за време на средбата во Белата куќа со јапонскиот премиер Шигеру Ишиба, Трамп се закани со нови царини за увоз од други земји.

„Ќе го објавам следната недела - реципроцитет во трговијата, така што другите земји да нѐ третираат еднакво“, рече Трамп. Мерката ќе го исполни неговото предизборно ветување за воведување царини за производите на другите земји со иста стапка како што се применува за американските производи.

Трамп, исто така, рече дека можноста за воведување тарифи за возила останува отворена по извештаите дека размислува за ослободување од универзалните тарифи. Тој постојано се жали дека царините на Европската унија за увоз на американски автомобили се значително повисоки од американските царини за европските автомобили.

Минатата недела Трамп за Би-Би-Си изјави дека царините за европските производи би можеле да бидат наметнати „многу наскоро“, но предложи да се постигне договор со Обединетото Кралство.

Еден ден откако стапија на сила најновите американски царини, Пекинг го обвини Вашингтон дека дава „неосновани и лажни тврдења“ за неговата улога во трговијата со синтетичкиот опиоид фентанил за да го оправда потегот.

Во жалбата поднесена до Светската трговска организација (СТО), Кина ги обвини САД за „дискриминаторски и протекционистички“ тарифи кои ги прекршуваат трговските правила. Сепак, експертите предупредуваат дека е малку веројатно Кина да добие пресуда во нејзина корист бидејќи панелот за решавање спорови на СТО во моментов е нефункционален.

Трамп требаше да разговара со својот кинески колега Си Џинпинг, но рече дека не се брза да ги одржи разговорите. Многу од мерките што Трамп ги воведе од преземањето на функцијата на 20 јануари веќе се сменети.

Неодамна ги суспендираше царинските давачки за малите пратки од Кина додека не се воспостави ефективен систем за нивно собирање. Суспензијата ќе остане во сила сè додека не се воспостават „соодветни системи за ефикасна обработка и наплата на царинските давачки“.

Откако неговата одлука го отстрани царинското ослободување за пратки во вредност помала од 800 долари, американската поштенска служба (USPS) привремено престана да прима пратки од Кина, но ја промени својата одлука еден ден подоцна.

Минатиот викенд Трамп најави воведување царини од 25 отсто за стоки од Мексико и Канада, но брзо ги паузираше тие тарифи на еден месец за да ги продолжи преговорите.

Египет итно ги свика арапските лидери за да расправаат за предлогот на Трамп за Газа

Египет денеска објави дека ќе одржи итен состанок на арапските земји подоцна овој месец, откако американскиот претседател Доналд Трамп зборуваше за планот САД да го преземат Појасот Газа и да раселат стотици илјади Палестинци од енклавата.

Состанокот ќе се одржи на 27 февруари во Каиро за да се разговара за „најновите сериозни случувања“ околу палестинското прашање, соопшти египетското Министерство за надворешни работи.

Трамп претходно оваа недела, по средбата со израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху, рече дека САД ќе го преземат Појасот Газа и ќе изградат „блискоисточна ривиера“, а нејзините жители ќе бидат преместени во други земји.

Неговите изјави беа дочекани со жестоки критики од меѓународната заедница, вклучително и од арапскиот сојузник Египет, кој граничи со палестинската енклава.

Египет минатиот месец, заедно со САД и Катар, посредуваше за прекин на огнот во Газа меѓу Израел и движењето Хамас, по повеќемесечни преговори.

Египетскиот министер за надворешни работи Бадр Абделати денеска оди во Вашингтон каде ќе се сретне со претставници на администрацијата на Трамп и членови на Конгресот.

Неговото министерство објави дека целта на средбата е „зајакнување на билатералните односи и стратешкото партнерство меѓу Египет и САД“ и разговори за „регионалната ситуација“.

Заврши гласањето на парламентарните избори во Косово – Курти нема да може сам да формира Влада?

Во 19 часот се затворени гласачките места на денешните први редовни, а вкупно девети парламентарни избори во Косово од прогласувањето на независноста.

Според проекциите на Коха, Движењето Самопределување на премиерот Албин Курти ќе освои 42,3 отсто од гласовите, односно 47 места во 120-члениот парламент.

На изборите во 2021 година, Движењето Самоопределување имаше повеќе од 50 проценти од гласовите, а доколку се потврдат проекциите, на Курти овој пат ќе му треба коалициски партнер за да остане на власт.

Инаку, Демократската партија на Косово ќе остане втора партија со 21,3 отсто од гласовите и 23 пратенички места, исто колку и Демократската лига на Косово која забележа најголем пораст од изборите во 2021 година, а Алијансата за иднината на Косово на Рамуш Харадинај, останува четврта политичка сила со седум пратеници.

Инаку, 20 места од вкупно 120 се резервирани за помалите етнички заедници – 10 за Србите и 10 за останатите...

притисни ентер