Здравје

Неопходни се официјални ковид-психосоветувалишта

Веќе две години се справуваме со ковид-пандемијата, која остави трајни, неизбришливи траги. 

Загубени се многу човечки животи, оставени се здравствени последици, но, што е многу битно, и психолошки трауми, во некои случаи, и за целиот живот. Особено во семејствата каде што е загубен човечкиот живот.

Но, што е со психолошките трауми, како и дали може луѓето сами да се носат со нив или, пак, неопходна е психолошка помош?

Од Комората на психолозите на Македонија велат дека од почетокот на пандемијата, во првите месеци на карантинот, а и до ден-денеска, се со „полни раце" работа. Тогаш, а и сега, кога броиме бројни мутации на коронавирусот, а дојдени сме до сојот омикрон, потребата од психолошката помош не стивнува. Сега е „пет минути по дванаесет", и е прекупотреба психолошката помош. Наместо дијазепам, кој ќе ве прати „во заборав" неколку часа, потребен е разговор за сето што ни се случува, можност да се избориме. Ни треба решение да се избориме со ситуацијата, која трае две години, а нема назнака за крајот.

– Првите денови кога почна ковид-кризата во Македонија, Комората на психолозите организираше психолошка помош, психосоцијална поддршка за луѓето кои беа ковид-позитивни, за нивните семејства, за оние кои беа во изолација. Кога траеше вонредната состојба, 30-40 психолози беа достапни преку интернет, на телефон. Имаме податоци за целата држава за сите кои се плашат од болеста, за оние кои беа позитивни, за оние кои се плашат за своите блиски. Кога заврши вонредната состојба, продолживме да работиме онлајн, луѓето продолжија да се јавуваат. По извесно време и редовните кои се јавуваа, почнаа да се жалаат на тешкотиите кои ги предизвикува оваа состојба, изложени на еден долготраен страв и на притисок на точни и неточни информации, за тоа каде треба да се обратат, како да се лекуваат, што ќе се случи откако ќе се заразат, што ќе биде потоа, какви се последиците од болеста, што ќе биде со работата… факт е дека личноста не може да издржи без последици по големиот притисок. Периодот е долг, веќе две години е притисокот врз личноста. Сите овие советувалишта кои беа: психотераписки кабинети, здруженија кои нудеа психолошка помош, останаа да работат со полн капацитет сето ова време, објаснува д-р Мирјана Јовановска Стојановска, претседателка на Комората на психолозите на Македонија.

За тоа дали ни се потребни официјални ковид-психолошки советувалишта, психолозите се едногласни дека се потребни. Сметаат дека живееме реалноста со пандемијата, со психолошкиот притисок. Неопходни се официјални советувалишта, системско решавање, а државата, велат, е „заспана" за оваа ситуација. Иницијативата на Комората да помогне, прво на здравствените работници, наиде на молк и без одговор, смета д-р Мирјана Јовановска Стојановска, која нагласува дека ни треба системско решение.

– Ние пративме неколку електронски пораки до Министерството за здравство, нудевме помош и за здравствените работници, помош која би била организирана и добро осмислена. Не добивме никаков одговор, никогаш потоа никој не се заинтересирал, ниту нè повикал, ниту нè прашал за тоа. Луѓето кои се јавуваат, а работат во здравството, се јавуваат по сопствена иницијатива и добиваат помош од нас. Но, ќе повторам, тоа покажува воопшто недостиг, ја нема организираната психолошка помош за луѓето во нашата држава, која би требало да биде на државно ниво. Нашиот систем да го организира сето тоа. Навистина ќе биде достапно до сите кои имаат потреба. Ние претходно говоревме за идејата во примарното здравство да може да се воведе психолошка помош. Така, луѓето кои ќе дојдат да побараат помош за физичкото, да ја имаат и за менталното здравје, вели Јовановска Стојановска.

Потребни се законски измени и цврста определба за официјални ковид-психолошки соетувалишта.

– Да, треба да има промени во законот, во стратегијата за заштита на менталното здравје. Законот за ментално здравје добро е направен, но таму се предвидува помош за луѓето кои имаат одредени заболувања и тешкотии во функционирањето. Но, со оглед на тоа дека сите ние веќе две години живееме под притисок, на сите нам ни е потребна психолошка помош. Односно, наместо да земеме да пиеме дијазепам, а има статистики дека огромен број лекови се пропишани и огромен број население ги пие, ни треба психолошка помош и терапија. Треба да направиме нешто за доброто на народот. А тоа е, да им понудиме стручна психолошка помош. Сите кои работеа и овие две години стекнаа огромно искуство со луѓето и нивните трауми, треба да им бидат на располагање на луѓето – официјално. На тие што им е потребно лекување – физилошко, ќе побараат, но потребно е лекување на психата. Ќе нагласам, тоа е многу битно да се организира на ниво на државата, системски, во сите здравствени единици, да биде достапно за населението. Наместо да им се пропише дијазепам, да разговараат, барем 45 минути со психолог, да си најдат механизми како ќе се смират. Дијазепамот ќе заврши услуга за неколку часа, но не го решава проблемот во кој живеат луѓето. Психолошката помош, пак, ќе им помогне на луѓето да изградат механизми, начини за да се справат со состојбата во која живеат. Самите да ги пронајдат одбранбените механизми. Да најдат свои начини на справување, нешто што ним ќе им одговара во дадената ситуација. И, тогаш, нема потреба да се земаат лекови, објаснува Јовановска Стојановска.

Прилепскиот психолог Ана Алексоска вели дека веќе две години се соочуваат со потресни приказни. Психолошките советувалишта во 90 отсто од случаите работат на траумите од корона-пандемијата. Според неа, приказните се потресни, и затоа треба да има официјални советувалишта. Алармантно е, потенцира, кај младите.

– Полни сме со работа. Проблем е кај речиси сите луѓе: кои се соочиле со короната, имале проблем, прележале тие или некој близок, самата ситуација прави да имаат симптоми на анксиозност и депресии. Затоа, потребна е психотерапија. И не само со таблети, со антидепресиви. Статистиките за тоа се фрапантни – дневно се прошишуваат по 10 000 рецепти со дијазепам. Тоа се огромни бројки, огромен број луѓе бараат „заборав" во таблетите. Кај нас е мала средината и сметам дека треба да се поттикнуваат луѓето за психотерапија. Психотерапија во смисла не само еднаш да дојдат, туку треба и подолг временски период за да може луѓето да живеат, да речам, еден попријатен живот. Има различни ситуации. И треба да се воспостават основните работи – потребата за сигурност, за припадност кон една група, за комуницирање. Да се врати тоа што е одземено. Затоа мора луѓето да побараат помош, да се охрабрат. Тоа не е знак на слабост, туку, напротив, е знак на храброст. Храброст е да се побара помош и да се рече дека е тешко да се живее во оваа реалност. Фрапантно е дека преку 90 отсто случаите со кои работам е што бараат помош од оваа ковид-ситуација. Има потресни приказни. Посебно кај оние што живеат во заедница, „донеле" коронавирус во домот, починал нивни близок и потоа огромна е вината што ја чувствуваат. Тешко е да се изборат со тоа чувство на вина дека се причина за смрт на близок. Постојано повторуваат: „Ако не бев јас, тоа немаше да се случи." За мене сите се тажни приказни. Едно е што загубиле близок, тие се најтрагичните, ама има многу и млади кои се изолираат, депресивни се, не знаат што да прават со времето. не се вклучуваат „онлајн", не им се учи, не им се излегува, има апатија, незаинтересираност, незадоволство на толку млади години и посегнуваат по таблети, по алкохол, дрога и веќе тогаш станува многу критично. Посебно за младите на 17-18 години, објаснува психологот Алексоска.

Ковид-состојбата сѐ уште ја живееме, ама психолошките последици ќе бидат подолготрајни. Затоа, час поскоро, велат психолозите, да ја „лекуваме психата", да помогнеме во психолошкото здравје, за да нема последици со години и со генерации.

– Што поскоро да има официјални ковид-советувалишта. И тоа на целата територија на Македонија. Ние како Комора на психолозите нудиме помош сето да се организира. Не треба да биде ништо сложено, специјално, доволно е да има места каде луѓето ќе дојдат, ќе седнат и ќе поразговараат за тоа што им се случува, и ќе најдат начини како да се справуваат со овие две години што поминааа и трагите што останаа во нив, заклучува д-р Мирјана Јовановска Стојановска, претседателка на Комората на психолозите на Македонија.

Пихолозите го нудат најкраткиот и, сметаат, најлековитиот почетен импулс во третманот „за душата": Отворете ја душата и кажете сѐ што ви лежи на срце. Само така може да зацелат и душата и срцето./МИА

Забава

Несекојдневна свадба ги воодушеви сите- кажаа „Да“ и со гостите се качија на скии (ВИДЕО)

Додека за повеќето луѓе свадбената церемонија е нешто што се одржува во црква, а подоцна и во некој ресторан од бајките, за брачната двојка Хали и Овен тоа беше планината.

Може да се претпостави дека зад тоа се крие значењето дека тие двајца се на врвот на светот и слично, но овие две „спортски души“ решија да ја направат венчавката нешто поинтересна од „класична романса“.

„Планина или море“ е прашање кое често се поставува, но кога станува збор за венчавка, планинските врвови не изгледаат како најпрактична работа за ваква церемонија - на повеќето, но не и на оваа двојка.

Хали и Овен се запознале во 2018 година на одбојкарски натпревар. Таа работи како муралист, додека Овен е професионален скијач. Сѐ започнало со пријателство кое подоцна се претворило во љубов, а Хали не само што се заљубила во него, туку и во спортот со кој се занимава нејзиниот сегашен сопруг.

Пред свршувачката и двајцата се преселиле во Аспен, Колорадо, а кога Хали за прв пат ги видела познатите планини Аспен, веднаш помислила дека би било совршено да ѝ ја исполни старата желба и да организира планинска свадба.

Се разбира, тоа не било проблем за нејзиниот вереник, долгогодишен скијач, и заедно почнале да планираат во април 2021 година како би можеле да направат такво нешто без да биде премногу непрактично.

Веќе во 2022 година, Хали и Овен ги кажале своите завети на врвот на планините Аспен, со околу 75 поканети гости. Овен рече дека имал две сценарија, бидејќи „никогаш не се знае со планината“ - или можело да биде совршено или ветрот и снегот можеле да уништат сè. Од сликите се гледа дека времето им ги остварило желбите. Но, со оглед на тоа што на врвот морале да се искачат со ски-лифт, единствено логично решение за враќање им било скијањето.

По судбоносното „да“, Овен и Хали ги ставија скиите и почнаа да се спуштаат по скијачката патека, а истото го направија и повеќето гости. Хали откри дека ја избрала својата венчаница специјално за да и овозможи доволно мобилност кога се спуштале по планината по венчавката. Не знаеме дали им се придружил свештеникот, но нејзиниот сопруг го снимил ова интересно враќање од нивниот љубовен врв. На видеото се гледа како невестата брза по снежната скијачка патека со бидермаер во рацете, додека другите побрзи гости чекаат во подножјето за да го снимаат враќањето на младенците.

За одбележување на втората годишнина, тие ги потсетија своите следбеници на социјалните мрежи каква била нивната интересна венчавка.

Свет

Адвокат фрлил бремена жена од 6. кат од зграда во Романија, на суд тврди дека се убила

Адвокатот Себастијан Ф. е обвинет дека ја убил својата бремена сопруга откако ја фрлил од шести кат од зграда во Јаши, Романија.

Тој денеска дојде во судот од домашен притвор и заедно со своите адвокати бара да биде ослободен.

Од друга страна, Обвинителството за него бара доживотна затворска казна, а додека ги слушаше обвинувањата, Себастијан имаше пркосна насмевка на лицето.

Себастијан влезе во судницата во одело, решен да ја докаже својата невиност.

„Бараме да му се исплати отштета на мојот клиент, се надеваме дека ќе ја добиеме и ја чекаме пресудата“, изјави неговиот адвокат Михаил Г.

Страшното злосторство се случило пред три години додека Себастијан се враќал од забава со бремената сопруга Моника.

Според зборовите на соседите, меѓу нив дошло до расправија, а набргу потоа надзорните камери го снимиле моментот кога младата жена паднала од зградата.

Себастијан тогаш тврдел дека се работи за самоубиство, но доказите пронајдени на местото на настанот велат поинаку.

„Откако жената се фрли од зградата, на Себастијан му требаа неколку минути да ја отвори вратата од станот за полицијата. Прозорецот од кој таа наводно скокнала беше затворен, тој го сторил тоа. Мислам дека имаме доволно докази за да го осудиме на доживотен затвор“, изјави адвокатот на семејството на жртвата.

Освен тоа, адвокатите на семејството бараат Себастијан да плати отштета од 330.000 евра на секој член од семејството на Моника.

По смртта на Моника, Себастијан е уапсен и поминал две години во затвор, по што бил префрлен во домашен притвор.

Се очекува пресудата да биде изречена во наредните денови.

Македонија

Атанасовски: СДСМ мора да има „ресет“

„Како може поранешните министри кои апсолутно изгубиле на 8 Мај, како пратеници и да ја враќаат довербата во СДСМ“

Цела седмица по изборите, СДСМ не го поставуваат прашањето за политичка и морална одговорност за историски најлошиот резултат што го доби левицата во Македонија. Да има политичко рехабилитирање, треба да има радикален „ресет“. Првенците на партијата, носители или коносители на листите беа министри во СДСМ. Дегутантно е вие ка што сте го добиле најлошиот резултат во историјата како извршни министри да бидете пратеници и репрезентот од позиција на опозиција треба да ги брани политиките и да комуницирате со јанвоста во Македонија. Како може поранешните министри кои апсолутно изгубиле на 8 Мај, како пратеници и да ја враќаат довербата во СДСМ, рече Благојче Атанасовски во Само Вистина.

притисни ентер