Прострелни рани од огнено оружје, повеќечасовна операција чиј позитивен исход беше неизвесен, а сега веројатно и месеци закрепнување - словачкиот премиер Роберт Фицо за влакно преживеа обид за атентат во средата (15-ти мај).Од убиството на Зоран Ѓинѓиќ, цели две децении нема атентат на шеф на влада на европска држава.

Шокот е голем, особено во Словачка, но и на други места. Атентатот врз Фицо е тажната кулминација на зголеменото насилство врз политичарите во многу европски земји.

Во Словачка - политички длабоко поделена земја со пет милиони жители каде што преовладува крајно груб и насилен тон меѓу спротивставените страни - речиси сите противници на Фицо изразија вознемиреност и бес.

Главната опозициска партија ги откажа протестите против планираната реформа на јавниот сервис предложена од владата на Фицо.

Претседателката Жужана Чапутова, која и самата е мета на бројни кампањи за сатанизација, и затоа се откажува од својата политичка кариера, ја повика политичката елита и јавноста да се откажат од климата на омраза и вербално насилство.

Мотивите на сторителот се уште не се целосно разјаснети. Очигледно станува збор за осамен сторител. Јурај Ц. (71) од малото гратче Левице на југозападниот дел на Словачка се занимавал со литература, а претходно бил чувар.

Претходно на социјалните мрежи објави содржини против мигрантите и Ромите.

Во исто време, тој се чини дека беше противник на десничарската националистичка владина коалиција предводена од премиерот Фицо. Набљудувачите го карактеризираат овој човек како јасно фрустриран и политички збунет.

Новиот претседател Пелегрини и претседателката во заминување Чапутова разговараа заедно по атентатот Иако немаше индикации за такво злосторство против Фицо, нападот е дел од долгата историја на насилство во Словачка.

По мирниот распад на Чехословачка и независноста во 1993 година, под водство на премиерот Владимир Мечијар, Словачка со години се најде на раскрсницата помеѓу автократскиот режим со блиски врски со организираниот криминал и владеењето на правото. Тој период беше обележан со економски и приватизациски криминал, брутални мафијашки убиства и бројни сериозни напади врз критичарите на системот на Мечијар.

Најлошиот период беше борбата за власт во 1995 година меѓу Мечијар и тогашниот претседател Михал Ковач, во која словачката тајна служба го киднапираше синот на претседателот.

Мечијар наводно бил мозок на киднапирањето, но поради амнестијата што ја објави, но никогаш не е разрешено.

Со влезот на Словачка во ЕУ во 2004 година, се чинеше дека оваа ера е завршена. Тоа беше и времето кога во Словачка започна големата политичка кариера на Роберт Фицо.

Адвокат во тоа време, Фицо се покажа како социјалдемократ и борец против корупцијата и бескрупулозниот неолиберализам. Тој за првпат стана премиер во 2006 година. Набргу потоа, тој беше обвинет за вмешаност во корупција, вклучувајќи ја и аферата „Пента горила“, која беше најголемиот посткомунистички корупциски скандал во Словачка, поврзан со влијанието на сомнителни претприемачи врз политиката на Словачка.

За време на владеењето на Фиц беше убиен новинарот Јан Куцијак и неговата свршеница Мартина Кушнирова во февруари 2018 година. Куцијак ги истражуваше врските меѓу политиката и организираниот криминал во Словачка.

Иако владата на Фицо немаше директна врска со убиството, премиерот мораше да поднесе оставка во тоа време бидејќи Куцијак ги разоткри врските со италијанската мафија во словачката влада, меѓу другите преку советничката и навода љубоивница на Фицо.

Наводниот организатор на убиството, претприемачот Маријан Кочнер, исто така одржувал блиски врски со членови на владата и високи функционери во државниот апарат. Сликата на Словачка во тоа време беше вистинска мафијашка држава.

По ерата на Фицо, адвокатката и активистка за борба против корупцијата Жужана Чапутова беше избрана за претседател во 2019 година, а следната година на власт дојде либерално-конзервативна реформска коалиција.

Сепак, надежите на дел од словачкото општество за суштински промени на крајот не се исполнија. Коалицијата се распадна минатата година поради тековните конфликти.

Фицо се врати на власт по предвремените избори во септември 2023 година. Оттогаш, тој и неговата влада првенствено се занимаваат со политичко влијание врз судството, запирање на кривично гонење за корупција и замолчување на независните медиуми.

Пред многу години Фицо се трансформираше од социјалдемократ во десничарски националист.

Тој често ја критикува Европската Унија, либерализмот, „ЛГБТК идеологијата“ и наводните непријатели на „традиционалните вредности“.

Фицо се залага за проруски и антиукраински позиции, за него сите противници се „предавници“, критичките новинари ги нарекува „хиени“, „идиоти“ или „антисловачки проститутки“.

На тој начин, Фицо придонесе за климата што ужасната претседателка Чапутова ја окарактеризира во својот говор во средата: „Реториката полна со омраза, на која сме сведоци, води кон акции полни со омраза!“ Те молам, да го запреме ова!“

Повеќе од дискутабилно е дали нејзините зборови ќе одекнат. Во првите реакции по обидот за атентат врз Роберт Фицо, членовите на Владата и сопартијците најмногу ги обвинуваа опозициските партии и критичките новинари дека се интелектуалците зад криминалот.

Тоа може да биде знак дека коалицијата, а особено партијата СМЕР на Фицо, го користат нападот како можност за уште поригорозни мерки против опозицијата и критичарите.

Еден од оние кои сега ги напаѓаат независните новинари е словачкиот министер за одбрана Роберт Калињак.

Тој има свои причини за тоа, бидејќи пред неколку години независните медиуми во Словачка ја обелоденија неговата наводна вмешаност во државно киднапирање. Станува збор за киднапирање на виетнамски претприемач во Берлин, кој преку Братислава бил префрлен назад во Виетнам.

Во јули 2017 година, како министер за внатрешни работи, Калињак, наводно, гарантирал дека Трин Суан Тан, кој претходно бил киднапиран од Берлин, бил пренесен во Виетнам со авион на словачката влада со лажни документи.

Калињак е долгогодишен пријател на Виетнам - меѓу другото, за време на неговата посета во 2017 година, тој иницираше соработка меѓу словачки и виетнамски компании во секторот за безбедност и вооружување.

Дојче Веле

- Згрозени сме и го осудуваме инцидентот кој го доживеаја навивачите од Битола, од навивачката група „Чкембари“ кога по завршувањето на првиот натпревар од финалната серија од плеј-офот на кошаркарската лига во Скопје, на излезот од Скопје кон Битола, во возење е каменуван и демолиран автобусот со кој патуваше навивачката група „Чкембари“ од Скопје. Повредени се и неколку лица.

Се прашуваме зошто веќе по којзнае кој пат се случуваат вакви и слични инциденти, кога гостуваат битолските навивачи на натпревари во кошарка, ракомет и фудбал.

За разлика од тоа, кога навивачки групи гостуваат во Битола, посебно на кошаркарски натпревари, без разлика дали се во Куп или на првенствените натпревари, истите максимално се испочитувани и не се случуваат никакви инциденти, а камоли и некој физички напади или оштетувања на возила.

КК „Пелистер“ и спортската јавност во Битола се прашуваат зошто се случуваат инцидентите и со која цел, во време кога Битола е центар на спортот во државата. Оваа сезона во Битола се одиграа натпревари од ракометната Лига на шампиони во реновирана сала, се одржа кошаркарскиот куп, се одиграа четири натпревари од плеј-офот на кошаркарската сезона, фудбалерите се веќе прволигаши, ќе играат на комплетно реновиран стадион, одбојкарките се постојано дел од најдобрите екипи, боксерите од сите меѓународни турнири се враќаат со медали, најавена е изградба на нов спортски комплекс, се поставија рефлекторите на стадионот…Тука мора се споменат успесите и на младинските категории од клубовите од Битола. Дали некому пречи оваа спортската доминација на Битола и некој се плаши Битола да е центар на спортот, со прваци во ракомет и кошарка.

Дали некој се плаши и од верноста на навивачите, не само на „Чкембарите“ кон брендот Пелистер туку и од многубројната битолска публика? Ова се дел од прашањата на кои очекуваме одговор.

КК „Пелистер“ и овојпат им се заблагодарува на навивачката група „Чкембари“ што секојпат се на висина на својата задача, кога достинствено го бодрат својот тим и кога ги пречекуваат гостинските навивачки групи. „Чкембарите“ се носители на голем дел од успехот на КК „Пелистер„ како најважен „Шести играч“, стои во соопштението на битолскиот клуб.

Од КК Пелистер очекуваат Министерството за внатрешни работи да го расчисти инцидентот и напаѓачите да бидат објавени.

Илјадници активисти се собраа синоќа во центарот на Тел Авив барајќи предвремени избори и итен договор за ослободување на израелските заложници во Појасот Газа, а поранешната американска секретарка Хилари Клинтон им се обрати на демонстрантите преку видео врска.

„Тие се наши сонародници, жени и деца и треба веднаш да бидат ослободени. Треба итно да се преземат активности за да се вратат дома“, рече Клинтон.

Американскиот амбасадор во Израел, Џек Лу на собраните луѓе им порача дека САД ги продолжуваат преговорите за враќање на заложниците, пишува „Тајмс оф Израел.

Демонстрантите го блокираа автопатот Ајалон и запалија оган, барајќи итен договор за враќање на заложниците од Газа./МИА