Канадската влада покрена судска постапка за конфискација на тежок транспортен авион „Антонов Ан-124-100-150“, кој ѝ припаѓа на руската авиокомпанија „Волга-Дњепр ерлајнс“, кој е паркиран на меѓународниот аеродром „Лестер Б. Пирс“ (Торонто) од февруари 2022 година.
Оваа одлука дојде откако Канада го затвори својот воздушен простор за руските авиокомпании како одговор на руската инвазија на Украина.
Запленување на авион на хуманитарна мисија
Авионот Ан-124-100 (RA-82078) на Волга-Дњепарк пристигнал во Торонто на 27 февруари 2022 година како дел од хуманитарна мисија. На овој лет, авионот доставил тестови за COVID-19 и лична заштитна опрема од Кина во Канада. Сепак, истиот ден кога авионот слетал, Канада донесе одлука да го затвори својот воздушен простор за руските авиокомпании, како дел од поширок пакет санкции воведени поради руската инвазија на Украина.
По слетувањето, авионот останал паркиран на аеродромот „Лестер Б. Пирс“, без можност за враќање во Русија. Поради забраната за прелетување, Ан-124 се „заглави“ на аеродромот во Торонто, а проблемот беше дополнително усложнет кога канадската влада ја легализираше конфискацијата на имотот на санкционираните субјекти во јуни 2022 година преку измени на Законот за специјални економски мерки.
Во меѓувреме, трошоците за паркирање на авионот се натрупаа на повеќе од 330.000 долари, а дневниот трошок продолжува да расте, бидејќи надоместокот е 0,58 долари во минута. Управата на аеродромот изрази незадоволство од присуството на авионот на пистата, но канадската влада не ги повлече одлуките што би дозволиле негово отстранување.
Правна основа и меѓународни реакции
Процесот на запленување се спроведува во согласност со канадскиот Закон за специјални економски мерки и дополнителни законски измени што овозможуваат заплена на средства на санкционирани лица. Владата поднесе барање до Вишиот суд во Онтарио за конфискација, тврдејќи дека сопствениците на авионот се поврзани со санкционирани субјекти, вклучувајќи ги „Волга-Днепр ерлајнс“, „Волга-Днепр груп“, „Сбербанк“ и основачот Алексеј Исаикин.
Оваа одлука предизвика поделени реакции во меѓународната правна заедница. Додека некои правни експерти веруваат дека Канада има правна основа за своите мерки за санкции, други веруваат дека ваквите потези може да претставуваат кршење на меѓународното право. Адвокатот Вилијам Пелерин од фирмата „Мекмилан“ верува дека Канада „ја преминува границата“ во однос на законите за санкции, додека Џон В. Боскариол, раководител на меѓународната трговска група „Мекарти Тетро“, верува дека Канада ги преценува своите можности во однос на ваквите мерки.
Економски и политички контекст
Конфискацијата на авионот Ан-124 е дел од политиката на западните земји кои ги замрзнаа руските средства како дел од санкциите воведени по почетокот на конфликтот во Украина. Канада е една од првите земји што ја легализираше запленувањето на средствата на санкционираните субјекти, додека другите земји засега остануваат на нивото на замрзнување.
„Волга-Дњепр ерлајнс“ тврди дека конфискацијата е незаконска и претставува експропријација на имот без соодветна законска основа. Компанијата покрена арбитражна постапка против Канада и ја проценува штетата на најмалку 100 милиони долари. Оваа ситуација дополнително ги комплицира билатералните односи меѓу Канада и Русија и потенцијално ги загрозува деловните интереси на другите компании од земјите под санкции.
Позицијата на Украина и можната употреба на авиони
Украинската влада ја поддржува канадската одлука, а министерката за правда Олха Стефанишина изјави дека конфискацијата на Ан-124 е една од главните цели на помошта за Украина. Доколку конфискацијата конечно биде одобрена, леталото би можело да се користи за хуманитарни или воени цели, со оглед на неговите можности за носење тешки товари.
Случајот со запленувањето на авионот Ан-124 на авиокомпанијата „Волга-Дњепарт“ во Торонто покрена бројни правни и политички прашања, како во контекст на меѓународното право, така и од аспект на безбедноста на инвестициите во Канада. Овој правен процес го следат меѓународни правни експерти, додека се очекува Вишиот суд во Онтарио да донесе конечна одлука за судбината на авионот. Исходот веројатно ќе има долгорочни последици за работењето на руските компании во Канада, како и за односите меѓу Отава и Москва.