Интернет центарот за македонски јазик ја промовира македонската култура во САД

Интернет центарот за македонски јазик, http://makedonskijazik.org, минатиот месец одбележа десетгодишнина од своето постоење. Центарот е невладина организација базирана во САД, која им овозможува на луѓето од целиот свет да го учат македонскиот јазик како странски преку Интернет, со тутори или самостојно, користејќи мултимедијални материјали кои центарот ги произведува.




Во 2007 година, основачот на овој центар, д-р. Билјана Беламариќ Вилси, Македонка која долги години живее во САД, лингвист и педагог, го замисли како виртуелен центар каде заинтересираните за учење на македонскиот јазик и зачувување на неговата употреба во дијаспората ќе можат да најдат бесплатни квалитетни мултимедијални ресурси кои отсликуваат не само педагошки-препорачани практики туку и македонската култура и тоа користејќи компјутерска технологија на 21-виот век.

На Интернет страницата на овој центар можат да се најдат интерактивни туторијали за учење македонски јазик на почетничко ниво, каде граматика се објаснува аудиовизуелно низ низа примери во дијалози, кои се придружени со тестови за проверка на знаење, прости текстови со аудио снимки за вежбање на читање и слушање, како и посложени текстови во кои се објаснуваат делови од македонската култура. Наставници и тутори по македонски јазик можат да најдат и вежби со пополнување на празни линии кои се базирани на литературни, музички и филмски продукти од македонската култура но организирани според граматички теми кои се обработуваат на часови по македонски јазик како странски.

- Иако можеби претпоставувате дека најзаинтересирани за изучување на македонскиот јазик се деца или внуци на иселеници, моето истражување покажа дека тоа почесто се луѓе кои немаат македонско потекло, изјави за МИА Беламариќ-Вилси.

Според неа, тоа се животни партнери на Македонци (вереници, сопружници...) или пријатели. Понатаму има полиглоти, истражувачи, или лингвисти кои се заинтересирани за изучување на нов јазик и го одбираат македонскиот. И на крај, бизнисмени и припадници на интернационални организации кои ќе работат или веќе работат во Македонија.

Беламариќ-Вилси вели дека повеќето што го изучуваат македонскиот со материјалите на Центарот се од англиското говорно подрачје. Како најтешки граматички особености на македонскиот јазик им се удвоениот предмет, глаголскиот вид (свршен, несвршен) и минатото неопределено време. Но, вели, ако некој е мотивиран, ќе напредува, особено ако е во посета на Македонија.

- Она што често го слушам од студентите кои се во Македонија е дека често се обидуваат да зборуваат македонски, а Македонците им зборуваат на англиски. Иако така им е полесно на студентите, со тоа им се одзема шансата да го вежбаат она што го научиле и ако тоа се повторува често, тие ќе ја загубат потребата да го научат јазикот и со тоа и мотивацијата, оцени таа за МИА.

Согледувајќи дека во дијаспората постои потреба за зачувување на македонското културно наследство низ јазикот, д-р. Беламариќ Вилси исто така на страниците на центарот објавува традиционални детски песнички и игри како „Коледе“, „Две рачички“, или „Сакате ли војна?“ кои им се многу добро познати на децата од Македонија, но често не се пренесуваат од колено на колено во дијаспората, особено во делови на светот каде што нема многу Македонци.

Таа сето тоа го има почувствувано лично со своите три ќерки и сака да им овозможи не само ним, туку и на други семејства кои се во истата ситуација да ги запознаваат своите деца и нивните другарчиња со македонскиот јазик и култура во местата каде што животот ги однел.

За таа цел, таа исто така има дизајнирано и објавено неколку интерактивни игри, што децата можат да ги играат на компјутер и во кои компјутерот им се обраќа на македонски јазик, барајќи да комуницираат преку македонскиот јазик за да бидат наградени. Тоа е многу важен аспект особено за децата во дијаспората кои растат во делови каде немаат други допири со македонскиот јазик.

Уште еден извор на македонски јазик за деца во дијаспората се четири билингвални (македонски-англиски) книги за деца, кои се продаваат преку интернет страницата на центарот и до сега се многу добро примени од читателите. Неколку од нив се и аудио-книги достапни преку иБоокс. Книгите, како и веб страницата, го отсликуваат педагошкиот приод на Беламариќ-Вилси кон сите нејзини потфати - таа се потпира на аудиовизуелна помош да се долови значењето на зборовите, на често повторување на зборовите за полесно да се запаметат, вклопувајќи автентични делови од македонската култура како лични имиња, објекти од историско значење, или типично македонски начини на изразување.

Дејноста на центарот беше интернационално признаена со наградата „Пристап до јазично образование“ во 2012 од страна на Конзорциумот за изучување на јазици преку компјутери (ЦАЛИЦО), а Беламариќ-Вилси беше избрана за една од 40-те најуспешни Македонци во дијаспората во 2015 од страна на организацијата Обединета македонска дијаспора.

Земајќи ги предвид сите постигнувања и признанија на центарот и неговата работа, можеби најневообичаено е што сето тоа е постигнато на волонтерска база. Воедно, самото тоа е и своевидно признание за тоа колку им значи македонскиот јазик и култура на Македонците во дијаспората.

Статистика за центарот

Број на регистрирани корисници (во последните четири години) - 1.280. Најчести земји на посетителите (статистика од последните пет години): Македонија, САД, Австралија, Србија, Косово, Обединето кралство, Турција, Германија, Канада, Словенија, Италија, Франција, Босна и Херцеговина, Индонезија, Грција, Русија, Шведска, Швајцарија, Бугарија, Албанија...

Неда Димова Прокиќ

Ужас во Германија: Си ја застрелал мајка си во лице за да „ја спаси од себеси“

Несреќна жена (55) од Германија загинала кога сопствениот син ја застрелал во лице затоа што „само сакал да ја спаси од него“.

32-годишниот маж призна пред поротата во Салцбург дека ја застрелал мајка си на 23 ноември 2023 година.

„Признавам дека сум 100 отсто виновен“, изјави обвинетиот во регионалниот суд.

Злосторството се случило во дневната соба на семејната куќа во населбата Зел ам Си каде мајката и синот живееле заедно.

Претходно беспрекорниот син како свој мотив ја навел желбата да ја ослободи мајка си од стресните ситуации предизвикани од неговата долгорочна зависност од алкохол и дрога.

"Мамо, извини, не можам да ти помогнам. Потоа го вперив пиштолот во неа и го повлеков чкрапалото", и рекол на судијката Мартина Кохер дека истрелот бил испукан од непосредна близина и ја погодил жената во лицето, по што таа починала на лице место.

Синот лично повикал полиција и дал признание. Инспекторите ја пронашле жртвата како лежи на каучот во дневната соба, а во позадина работи телевизорот. Како оружје за убиството била запленета пушка во легална сопственост на 32-годишникот. Немало сведоци на злосторството.

Според пријавата, обвинетиот за време на делото имал 2,3 промили алкохол во крвта. Според експертизата на експертот по невропсихијатрија Габриела Ворготер, тој имал ограничени ментални способности.

Меѓутоа, со текот на годините, луѓето се дрогираат, понекогаш без никаква потреба и во комбинација со алкохол. Тој се опишал себеси како „четвртина пијан“.

На 23.11.2023 година, пријавениот конзумирал силен алкохол и разни психоактивни дроги, но сепак знаел што прави, велат од јавниот обвинител.

„Клучниот дел од овој судски процес ќе биде прашањето зошто сакал на ваков начин да ѝ „помогне“ на мајка си“, рече обвинителот.

Адвокатот на одбраната Питер Махајнер рече дека нема оправдување за кривичното дело. Тој побарал судот да ја земе предвид моменталната состојба на обвинетиот и побарал полесна казна. Поради синдром на немирни нозе (РЛС), од кој обвинетиот боледува од својата 20-та година, земал лекови препишани од лекар во кои имало опијати, објасни тој. Со овој синдром, заболените чувствуваат непријатен нагон да ги движат нозете.

Лекот делувал, но неговиот клиент станал зависен.

Самиот обвинет зборувал за заштитено детство.

"Сè помина добро во однос на училиштето и обуката. Ми беше дијагностицирана зависност од опијати во 2019 година. Веќе не беше возможен нормален секојдневен работен век. Јас сум виновен и никој друг. Жал ми е", рече тој пред судот.

Наскоро треба да се донесе пресудата.

Битиќи: Први во регионот според слободата на медиумите - затоа да гласаме за бројот 1

Не смееме да ја изгубиме слободата која ја градевме овие 7 години. Денес сте слободни и гласно може да се изразите, да критикувате, да не се согласувате. Тоа е ваше право за кое заеднички се изборивме.“

„Тешко го спечаливме, но сега на 8-ми мај треба заеднички да го сочуваме“, им порача на жителите на скопската општина Гази Баба, Фатмир Битиќи потпретседател на СДСМ и ко-носител на листата на кандидати за пратеници на Коалицијата за европска иднина во Изборната единица 2.

На граѓаните со кои се сретна попладнево, тој им посочи дека потврда за слободата во Македонија денес пристигна од „Репортери без граници“, според чиј индекс нашата држава е рангирана на 36-тото место во однос на слободата на медиумите во светот, а први сме во регионот.

„Во 2016 година бевме на дното, рангирани на 118-то место. Тогаш слободно кажаниот збор се казнуваше, медиумите беа цензурирани, граѓаните беа манипулирани. Зошто? Затоа што никој не смееше да ги праша како од една „жолта куќичка“ успеаја да изградат Бела палата, зграда од седум ката вредна 40 милиони евра. Затоа потребен им е медиумскиот мрак, за криминалот, корупцијата и личното богатење да не го гледаат граѓаните“, рече Битиќи.

Потпретседателот на СДСМ, им нагласи на граѓаните дека слободата им го отвора патот кон квалитетен живот, им дава можност да бидат иновативни и креативни во животот.

„Слободата е во темелите на праведното и правично општество. Затоа на 8-ми мај треба да размислите дали ќе гласате за Коалицијата за европска иднина, за бројот 1 или пак, казнувајќи не' нас, ќе го дадете својот глас за тие кои 11 години не' држеа сите нас во мрак додека си ги полнеа џебовите со нашите пари. Затоа, не казнувајте ги вашите деца, заедно со нас бидете чувари и промотори на слободата во европска Македонија“, порача потпретседателот на СДСМ, Битиќи, се наведува во партиското соопштение.

Ја нарекуваа „Чудо од Чандигар“ – на 101 година истрчала спринт за една минута (ВИДЕО)

Ќе очекувате стогодишник да ги поминува деновите тивко, но Ман Каур имала поинакви планови.

Подобро ѝ било да фрла копје или ѓуле, да тренира и да победува, отколку да седи пред телевизор.

Дали некогаш сте слушнале за „Чудото од Чандигар“? Ако не, прочитајте ги следните редови.

Ман Каур е родена на 1 март 1916 година. Таа водеше тивок, обичен живот, а потоа се се промени кога го прослави својот 93-ти роденден.

На убедување на нејзиниот син Гурдев Синг, кој учествувал на меѓународни трки, таа започнала да тренира. Таа претходно посетила лекар и добила дозвола да биде физички активна во подоцнежните години.

Редовно вежбала, менувајќи го режимот на работа од ден на ден, под будното око на Гурдев.

„Некои денови трча, а на други вежба копје и фрлање ѓуле. Одиме и во теретана, каде што тренира со тегови“, открил нејзиниот син.

Во времето кога Ман почнала да тренира, Гурдев имал 79 години, а заедно учествувале на десетици атлетски средби ширум светот.

Таа го освоила еден од првите медали во родниот град, а славата ја стекнала по Светското Мастерс првенство во Нов Зеланд во 2017 година, каде победи на трката на 100 метри.

Таа го истрча делот за нешто повеќе од една минута, што е неверојатно достигнување. Дали спомнавме дека во тоа време имала 101 година!

Така стана најстарата и најбрзата (стогодишна) спортистка, а беше номинирана и за престижната награда „Лауреус“, во категоријата Најдобар спортски момент на годината.

Во својата кариера освоила 31 златен медал на меѓународни натпревари (за ветерани). Треба да се спомене и Светскиот шампионат на Мастерс во Полска, во 2019 година, каде таа ги освои најдобрите почести во четири дисциплини - фрлање ѓуле, фрлање копје, трки на 60 и 200 метри.

„Вежбањето и учеството на натпревари ме прават среќна“, изјавила таа во едно од интервјуата.

Новинарите се интересираа како ја одржува физичката кондиција и како поднесува напор во подоцнежните години.

„Редовно вежбајте и хранете се здраво. Избегнувајте брза храна. Бидете вистински пријател и дружете се со добри луѓе“, одговорила таа.

Ман Каур била вегетаријанец, пиела кефир и јадела житарки секое утро. Редовно трчала, а особено работела на зајакнување на горниот дел од телото.

Нејзините успеси не останаа незабележани во Индија, па на почетокот на 2020 година ѝ била врачена престижната награда Нари Шакти Пураскар.

Признанието го доделува Владата на Индија на поединци или институции кои се борат за зајакнување на жените.

По некое време таа починала од здравствени компликации. Доживеала 105 години, а зад себе оставила два сина и ќерка.

Нејзината неверојатна приказна служи како инспирација и доказ дека „годините се само бројка“, односно дека ниту една цел не е недостижна ако се вложи доволно труд.

притисни ентер