Регион

Хрватска го одбележува Денот на државноста

Хрватска денеска го одбележува Денот на државноста, по повод 30 мај 1990 година, кога во Загреб беше конституиран првиот демократски, повеќепартиски парламент – Сабор.

Овој настан се смета за историски момент со кој симболично почна процесот на создавање независна и демократска држава.

На тој ден, на плоштадот Свети Марко, за прв пат се собраа пратениците избрани на слободни, повеќепартиски избори, на кои победи Хрватската демократска заедница (ХДЗ). Конституирањето на Саборот отвори ново поглавје во националната историја.

На првата седница беше избрано раководството на Саборот – Жарко Домљан стана претседател, а за потпретседатели беа именувани Ивица Перцан, Стјепан Сулиманац и Владимир Шекс. За претседател на Извршниот совет на Саборот беше избран Стјепан Месиќ, а дотогашната функција претседател на Претседателството на СР Хрватска ја презеде Фрањо Туѓман.

- Не се сомневав дека народот ќе ја покаже својата зрелост на изборите. Сигурен сум дека ќе знае да изгради живот достоен на слободните луѓе во својата единствена, напатена, но света татковина, рече тогаш Туѓман на конститутивната седница на првиот демократски, повеќепартиски хрватски Сабор, одржана во зградата на Саборот на плоштадот Свети Марко во Загреб, потсетуваат денеска загрепските медиуми.

Првиот повеќепартиски Сабор имаше 351 пратеник во три совети – општински, на здружен труд и општествено-политички совет. И покрај предизвиците и воените околности што следеа, тој состав донесе низа клучни одлуки: раскинување на државно-правните врски со поранешна СФРЈ, прогласување на хрватскиот суверенитет и самостојност и донесување на т.н. Божиќен устав кон крајот на 1990 година.

Денот на државноста првично се одбележуваше на 30 мај – од 1991 до 2001 година, како датум кога симболично почна процесот на создавање демократска и самостојна држава. Меѓутоа, во 2001 година, со измена на законот во мандатот на владата на Ивица Рачан, беше преместен на 25 јуни, со цел да се одбележува одлуката на Хрватскиот сабор од 1991 година за прогласување независност и раскинување на сите врски со поранешна СФРЈ.

Од 2020 година, на предлог на Владата на Андреј Пленковиќ, Денот на државноста повторно е вратен на 30 мај, со што Владата сакаше да ја врати симболиката на почетокот на демократијата во Хрватска, односно почетокот на повеќепартискиот парламентаризам.

Претседателот на Републиката, Зоран Милановиќ, изминатите години не учествуваше на одбележувањето на Денот на државноста на 30 мај, со објаснување дека ХДЗ произволно го прогласил тој датум за Ден на државноста. Премиерот Андреј Пленковиќ претходните денови рече дека Милановиќ ниту оваа година нема да учествува во одбележувањето на Денот на државноста, јави Хина.

Тагови: Хрватска

Други спортови

Стартна победа на македонските јуниори на Балканското првенство во одбојка

Македонската одбојкарска репрезентација до 19 години со победа го почна настапот на Балканскиот шампионат во Бања Лука, откако синоќа во воведното коло триумфираше над домаќинот Босна и Херцеговина со 3:1 (25:20, 25:23, 20:25, 25 :15).

Македонија денеска од 15:30 часот ќе се сретне со Романија, која вчера беше поразена од Турција со 3:1.

Македонските одбојкарски јуниори се дел од групата А во која завршниот дуел против Турција ќе го одиграат утре во терминот од 15: 30 часот.

Во групата Б се репрезентациите на Бугарија, Грција, Србија и Црна Гора.

Тагови: одбојкари

Живот

Русија конфискувала имот вреден 50 милијарди долари од почетокот на војната во Украина

Руските власти од почетокот на војната во Украина конфискувале имот вреден околу 50 милијарди долари, покажува ново истражување објавено од московската адвокатска канцеларија НСП (Некторов, Савељев и партнери).

Истражувањето, кое прв го објави весникот „Комерсант“, ја опишува оваа појава како дел од економски модел „Крепост Русија“, насочен кон затворање на економијата и државна контрола.

Во последните три години, претседателот Владимир Путин потпиша неколку укази со кои се овозможува конфискација на западни средства во Русија како одговор на, како што ги нарекува Москва, „нелегалните дејства“ на Западот. Меѓу погодените се германската енергетска компанија „Унипер“ и данскиот производител на пиво „Карлсберг“.

Покрај странски компании, и некои големи руски фирми се најдоа под ударот на национализацијата – било поради потреба од „стратешки ресурси“, било поради обвинувања за корупција, прекршувања во процесот на приватизација или слабо менаџирање.

Иако руската економија се покажа поотпорна од очекувањата, нејзината номинална вредност во 2024 година изнесува околу 2,2 трилиони долари – многу помалку од економиите на Кина, ЕУ или САД, според податоци на ММФ.

Путин тврди дека повлекувањето на западните компании ѝ овозможило на домашната индустрија да просперира. Тој повикува на „нов модел на развој“, спротивно на она што го нарекува „застарена глобализација“.

Над 1.000 западни компании – меѓу кои и „Мекдоналдс“ и „Мерцедес-Бенц“ – го напуштија рускиот пазар, дел со продажба или предавање на клучеви на локални менаџери, а други со конфискувани средства.

Тагови: Владимир Путин русија

Свет

На маргините на АСЕАН средба помеѓу Рубио и Лавров

Државниот секретар на САД, Марко Рубио денеска во Куала Лумпур ќе се сретне со шефот на руската дипломатија Сергеј Лавров.

Тоа ќе биде втора средба помеѓу Рубио и Лавров. Тие ќе се сретнат на маргините на состанокот на министрите за надворешни работи на земјите-членки на АСЕАН.

Во Малезија вчера почна тридневниот состанок на министрите на АСЕАН, на кој се планирани и средби со главните трговски партнери на Асоцијацијата, меѓу кои САД, Кина, Јапонија, Русија и ЕУ. Во Куала Лумпур е и министерот за надворешни работи на Кина, Ванг Ји.

Тагови: Марко Рубио Сергеј Лавров