Култура

Свети Спас - најстара црква во центарот на Скопје

Црквата Свети Спас, која се наоѓа источно од тврдината Кале, е најстара црква во централното градско подрачје. Според стручната литература таа била подигната кон крајот на седумнаесеттиот или во почетокот на осумнаесетиот век, по пожарот од 1689 година, во кој изгорел поголемиот дел од градот.

Во 1963 година, бил делумно разурнат јужниот дел на црквата. Тогаш, бил откриен постар ѕид кој припаѓал на првобитната црква. На овој ѕид се наоѓаат добро зачувани фрески. Судејќи според стилот, живописот припаѓа на шеснаесеттиот век. Се претпоставува дека над таа стара црква била изградена новата на крајот на седуманесеттиот или почетокот на осумнаесеттиот век. Според некои податоци, нејзиното градење било поврзано со градењето на црквата „Света Петка” во нејзина близина, која била претворена во џамија.

Ако во минатото оваа црква била свето место каде што старите Скопјани се собирале на утрински литургии, каде што свештениците ги извршувале Светите тајни, каде што се палале свеќи за здравје и спасениe и за покој на душите на починатите, денес таа е Музеј, во кој можете да влезете само за да го разгледате преубавиот иконостас.

Ако во минатото таа била многу посетувана за Божик, денес таа, токму поради овој празник не работи.
Раскошна внатрешност


Градена во период кога Македонија била под турско ропство, кога Турците не дозволувале светилиштата да доминираат во просторот, таа е длабоко вкопана во земја.Во неа се влегува низ неколку камени скали. Црквата е троброднасредниот брод е засводен, страничните се рамни и покриени со штици во коцки, додека во западниот дел е подигната галерија за жени.
Таа е скромна однадвор. Но, кога ќе влезете внатре тешко дека ќе останете рамнодушни од она што ќе го видите внатре. Прекрасниот иконостас зрачи во темниот простор. Тој е долг 10 метри, а висок 6 метра. Преубавата длабока резба низ која се проткаени мотиви од Сатриот и Новиот завет е само уште еден доказ дека низ овие простори од многу одамна твореле врвни мајстори на занаетот. Освен сцени од Светото писмо се забележуваат и разни геометриски орнаменти, фигури од растителниот и животинскиот свет.

Според својата конструкција иконостасот се дели на пет хоризонтални појаси: база, галерија на престолни икони, архитрав, атика и акротерион. Стручните лица забележуваат дека, големата уметничка вредност на овој иконостас се согледува во нежноста на линиите, во изведената пластичност на формите, мајсторската стилизација и барокната разиграност. Престолните икони, во најголем број, се работени заедно со иконостасот. Во неговиот горен дел се забележува и икона посветена на Рождеството Христово, на празникот кој го прославуваме на 7 Јануари, а кој во минатото бил одбележуван и во оваа црква, која денес, токму на овој голем христијански празник е затворена токму поради празникот.

Иконостасот изработен од резбарската група на Гарката

Според уметничките квалитети иконостасот спаѓа во редот на најубавите Мијачки копаничарски дела. Тој бил изработен од 1819 до 1824 година, од резбарската група на Петре Филиповски – Гарката со неговиот брат Марко и Макарие Фрчковски од селото Галичник. Во десниот крај од иконостасот на јужната страна се претставени авторите Петре Филиповски како го изработува планот, а другите двајца држат во рацете чекани и длета.

Во книгата Споменици на културата на Македонија издадена 1980 година е забележано дека, Петре Филиповски целиот свој живот го посветил на копаничарското дело и тој оставил поголем број иконостаси, како што се: во манастирската црква во Лесново, големиот крст за црквата Св. Ѓорѓи во Призрен и иконостасот и балдахинот на Св. Јован Бигорски. Во последните години на својот живот го изработил иконостасот за црквата Св. Никола во Крушево. Но, ова негово последно дело изгорело за време на Илинденското востание во 1903 година, се вели во книгата Споменици на културата на Македонија.

Во текот на деветнаесеттиот век црквата го добила својот дефинитивен внатрешен изглед. Во 1924 година биле довршени иконостасот и иконите, а во 1867 година е изработен дел од престолните икони. За изведување на иконостасот и иконите, занаетчиските еснафи и трговци од Скопје го дале својот прилог.

Гробот на Гоце Делчев

Она по што исто така е познат комплексот Свети Спас е тоа што во неговиот двор се наоѓа гробот на големиот македонски револуционер и национален херој Гоце Делчев. Посмртните останки на Гоце Делчев во Скопје биле пренесени на 10 октомври 1946 година и на празникот 11 Октомври биле свечено положени во камениот ковчег.

Со тоа е исполнет заветот тој да биде погребан во главниот град на слободна Македонија, за која се борел и загинал. За моштите на Гоце Делчев се знае дека од 1917 година од селото Баница се преместени во Софија, каде останале се’ до пренесувањето во Скопје.Откако во Софија им биле предадени на тогашните македонски претставници, посмртните останки патувале неколку дена преку Пиринска Македонија, Струмица и Штип, а на 10 октомври 1946 година стасале во Скопје и со највисоки почести биле погребани во црквата „Св. Спас". За цело време додека се пренесувале коските на Делчев, биле пречекувани од македонските граѓани кои масовно излегувале да му оддадат почит на великанот.

Секоја година на 4 мај, на денот кога бил убиен големиот македонски револуционер,пред белиот камен саркофаг во кој се ставени неговите коски се поклонува држвана делегација.

Во конаците на црквата Св. Спас е сместен Музејот на Гоце Делчев, во кој се изложени парчиња на оружје и други експонати. Може да се најде комитска облека, може да видите парчиња оружје од приватни колекции, јатагани, куршуми, пушки и друго.


Комплексот Свети Спас, кој е само уште еден дел од Музејот на отворено- Старата скопска чаршија, навистина има што да им понуди на посетителите.

Во црквата, која денес е Музеј, богослужба се врши само за нејзиниот патронен празник Спасовден.

Ирена Радовановиќ
###

Регион

Грција во шок: Кум со години силувал момче, ги злоставувал и неговите две сестри

На 50-годишниот кум, кој е обвинет за сексуално вознемирување и силување на момче (18), од деветгодишна возраст, со согласност на истражителот и обвинителот на Ираклион, Крит, одредена му е мерка притвор.

Осомничениот маж признал дел од своите дејствија и сега се очекува да биде префрлен во затвор во Триполи.

Тој признал дека се случиле два од 10-те инциденти за кои неговото кумче, сега полнолетен, кажал дека се случиле.

Како што пренесува neakriti.gr, 50-годишникот тврдел дека тоа го предизвикал младиот човек и изјавил дека е „уништен и болен“.

Мажот е обвинет и за злоставување на уште две девојчиња, меѓу кои и сестрата на момчето што наводно ја силувал.

Информациите укажуваат дека има и порнографски материјал кој го покажува неговиот грозоморен чин. Поточно, видеото наводно го снимил 50-годишниот маж, за да докаже дека детето, кое тогаш имало 15 години, го провоцирало. Како што рече, на видеото се чини дека сексуалната иницијатива дошла од младиот човек. Тој исто така тврдел дека инцидентот се случил во неговата канцеларија и дека го снимал во случај во одреден момент да биде кривично гонет.

Во исто време, тој останал на ставот дека никогаш не ги малтретирал девојките.

Тој е уапсен вечерта на Велика среда, додека против него е поведена постапка за злоупотреба на малолетник кој не наполнил 14 години и на малолетник над 14 години.

Тој е обвинет и за детска порнографија во форма на производство и поседување видеа во кои има малолетник кој не наполнил 15 години.

Случајот бил откриен на Божиќ, кога кумот дошол да го посети семејството, но момчето одбило да седне на иста маса со него.

Кога родителите побарале од детето да го објасни своето однесување, тоа се скршило и открило што се случило и дека било жртва на малтретирање од страна на кумот.

Истовремено, има информации и за сестрата на младиот човек, која моментално има 24 години, како и за малолетната сестра, која моментално има 17 години. Според нивните пријави, делата ги извршил кога девојчињата имале 6 и 5 години.

Според податоците на полицијата, несоодветните дејствија првично се одвивале од 2006 до 2019 година.

Фудбал

Ибрахимовиќ искрено: Сега живеам поинаку, ми беше тешко поради моето его

Поминаа осум месеци откако Златан Ибрахимовиќ ги закачи копачките, а во неодамнешна изјава Златан се потсети колку му било тешко.

Како што вели, егото му правело проблем...

- Добро сум, имам добар живот. Престанав да играм пред осум месеци, сега имам поинаков живот. Прифатив да престанам што беше тешко поради моето его, начинот на кој размислувам за себе. Мислам дека сум најдобар, сепак најдобар, можев да продолжам, но избрав да престанам. Зошто? Затоа што сакам добар живот за моето семејство. Да имам време за моите синови, последица е што немаше да можам да го направам тоа бидејќи имав проблеми со колената. Така ја прифатив пензијата, стигнав дури до моментот кога си реков, океј, остави сѐ и почни ново поглавје во животот – започна Ибрахимовиќ.

Сепак, веднаш по завршувањето на кариерата доби нова функција ...

- Неколку месеци подоцна го запознав Гери Кардинале, кој го контролира фондот „Црвена птица“ што го купи Милан. Ми даде понуда што не можев да ја одбијам. Почнав да работам во Милано, таму сум три-четири месеци, добро се однесуваат со мене, морам да го кажам тоа.

Тој го допре и својот поранешен агент Мино Раиола, кој почина.

- Кога почина Мино, тоа беше голем удар за мене. Многу плачев, се уште не престанувам бидејќи секогаш се сеќавам на некои работи. Многу ми недостига. Сите што ме познаваат знаат колку ми беше близок. Што би му рекол ако можам да му напишам порака токму сега? Ми недостигаш – подвлече Ибрахимовиќ.

Свет

„Одред за уживање“ на Ким Џонг ун - секоја година избира по 25 девици и ги дели на три групи

Девојка која успеала да побегне од Северна Кореја, на својот канал на Јутјуб открива дека диктаторот Ким Џонг-ун секоја година избира 25 девици за својот „Одред за задоволство“.

Девојките се избираат поради нивната физичка привлечност, тврди 30-годишната Јутјуберка Јеонми Парк, но и поради нивната политичка лојалност, пренесува Дејли Стар.

Парк вели дека „агентите“ на Ким ја забележале во два наврати затоа што била лојален следбеник на партијата, но никогаш не ја избрале поради нејзиниот „семеен статус“.

- Провалуваат во сите училници, дури и ги обиколуваат училишните дворови за да не пропуштат некоја згодна девојка - рече таа.

- Кога ќе најдат убави девојки, го проверуваат нивниот семеен и политички статус. Така, тие елиминираат девојки чии членови на семејството се дезертери или имаат роднини во Јужна Кореја или други земји.

- Следен чекор е лекарски преглед, утврдуваат дали девојките се девици. Кандидатките кои ќе го положат тестот се подложени на подетални лекарски прегледи, каде што и најмалата мана - како мала рана каде било на телото - е доволна причина за дисквалификација.

Ригорозната анализа остава „само неколку девојки од цела Северна Кореја“, кои потоа се испраќаат во Пјонгјанг. Откако ќе бидат избрани, Парк вели, „нивната единствена цел во животот е да му угодат на диктаторот“.

Ким Џонг-II го смислил „Одредот за задоволство“ уште во 1970-тите, објаснува Парк.

- Мислеше „ако изберам неколку убави девојки и ги одведам кај татко ми Ким II-сунг, ќе биде многу задоволна“, рече таа.

- Потоа избрал убави жени и ги сместил во одморалиште каде што ги посетува Ким II-Сунг. Неговиот татко бил толку трогнат што неговиот син помислил на неговото задоволство, а тоа е една од причините зошто го избрал за свој наследник.

Десет години подоцна, Ким Џонг-II создал друг тим за свои потреби. Парк вели дека одредите и групите се менувале со текот на годините бидејќи диктаторите имале различни вкусови.

- Ким II-Сунг имаше традиционален вкус за жени, бидејќи беше постар, па неговата група беше наречена Електронски Почонбо Ансамбл. Ким Џонг-II го нарече својот бенд за лесна музика „Wangjaesan“. Ким Џонг-II претпочиташе жени повисоки од 160 см - рече таа.

Ким Џонг-ун има тенденција да избира „витки“ жени и фаворизира жени со „западен изглед“. „Се шпекулира дека неговата сопруга била член на Одредот за задоволство“, додаде Парк.

Во рамките на „ Одредот за задоволство “ има три различни дивизии. Првите се обучени за масажа, вториот оддел е специјализиран за пеење и танцување за забава на лидерот и неговиот внатрешен круг. Оваа група понекогаш настапува јавно како бенд Моранбонг.

Третата група е „одредот за сексуална активност“, рече Парк.

- Тие мора да бидат сексуално интимни со диктаторот и другите мажи. Мора да научат како да ги задоволат овие мажи - тоа е нивната единствена цел.

Најубавите девојки се резервирани само за Ким, додека останатите членови на одредот треба да ги задоволуваат генералите и другите моќни луѓе.

Условите за живот во Северна Кореја се толку сурови што родителите често се среќни што нивните ќерки ги избираат за „Одредот за задоволство“, бидејќи тоа значи дека барем девојчињата нема да гладуваат.

Откако ќе стигнат до средината на 20-тите години, нивното време истекува. Тие често се во брак со телохранителите на Ким. Парк вели дека е привилегија за членовите на Одредот да изберат со кој член на безбедносните служби сакаат да се омажат. Парк, чии приказни за животот во Северна Кореја се опишани како претерани од некои критичари, вели дека династијата Ким се „педофили кои очекуваат да бидат обожувани како богови“.

притисни ентер