Технологија

Нови достигнувања: Дигитален систем за богатото археолошко наследство

Институтот за старословенска култура од Прилеп веќе една година интензивно работи на проектот „Географски информациски систем- дигитални средини за дигитални културни вредности".

Системот е наменет за сеопфатно осознавање на податоците, истражувањата и третманот на богатото археолошко културно наследство и фаќање чекор со европските достигнувања.

Како што објасни Кристијан Талевски, истражувач од Институтот, се прави огромна дигитална база на податоци и е голем исчекор со примена на современите технологии. Спроведен е на шест локалитети во државава.

– При создавањето на системот тргнавме од две основни тврдења: прво, културното наследство е чувствително и подложно на постојани промени. Поради тоа е постојано изложено на одреден ризик. Второто е тврдење дека за ефективно управување со културното наследство, неопходно е ние да го осознаеме. „Географскиот информациски систем – дигитални средини за дигитални културни вредности" е пилот-проект со кој се покриваат сите фази од третманот на културното наследство. Значи, буквално, од самото истражување и евидентирањето на културното наследство, преку анализата на податоците, па презентацијата и промоцијата на податоците. Овој проект е спроведен на шест локалитети од римскиот период; „Стоби, „Скупи", „Баргала", „Големо Градиште Коњух", „Хераклеа Линкестис" и „Лихнид". Во фокусот е недвижното наследство. Главно, информациите се поделени во две групи: информации за самите археолошки локалитети и информации за градбите. За секој локалитет има по околу 100 атрибути, а за секоја градба по 70-ина информативни показатели. Станува збор за обемна база на податоци. Имаме фантастична национална квалификација за културното наследство, а каде немаме правно регулирано, се користеа лексикони, информации од бази со податоци, главно од Британците, објаснува Талевски.

Првичната идеја, вели истражувачот Талевски беше, на некој начин, да се разбуди свеста кај луѓето кои се најодговорни за управувањето со културното наследство. Но поради, дел објективни, дел субјективни проблеми, очигледно е дека во овој момент тоа е невозможно. Во моментов ситуацијата е релативно лоша зашто има малку интернет-страници на локалитетите и оскудни информации што овозможува квази-истражувачи да нудат нерелевантрни податоци.

– Имаме интернет-страници за само неколку археолошки локалитети во државава. Пристапот до информации за културното наследство е строго ограничен, што остава простор одредени квази-научници и квази-истражувачи да пласираат информации кои не се релевантни. Но, доколку ние имаме еден ваков систем кој ќе се полни од стручњаци и кој ќе содржи информации кои ќе ги истражуваат научници-истражувачи, тогаш можеме релевантните информации да ги пласираме до пошироката јавност. Институтот за старословенска култура се обидува да изгради критична маса, па сметаме дека преку работилници, преку едукација на млади луѓе, во средно или студенти, да се рашири работата со географските информациски системи, што е можно повеќе луѓе нив да ги користат, за потоа, по години, сето да го издигнеме на повисоко, државно ниво, смета Талевски.

На овој план во Европа е далеку стигнато, особено во Велика Британија. На Балканот, најдалеку се стигнати во Словенија, па во Хрватска, Бугарија. Ова е процес кој трае со години, а неопходна е и државна помош.

– Кај нас основите се поставени и ако имаме јасна цел, стратегија кон што целиме, вистинските резултати може да ги очекуваме за, минимум 10,15 па и 20 години. Без поддршка од државата, ова е невозможна мисија, вели Талевски нагласувајќи дека ова е пилот-проект со помош на Канцеларијата на ЕУ и Министерството за култура.

Бранко Ристески, археолог и директор на Институтот за старословенска култура ги нагласува трите аспекти и огромните придобивки од ваков Систем на дигитална база на податоци.

-Користењето на современите технологии во истражувањето и проучувањето на културното наследство, може да се согледа низ три аспекти: стручно-научни, научно-истражувачки и третиот аспект, би го нарекол – утилитарен. Сето ова значи предокументирање на класичната археолошка документација на културното наследство, достапност на стручно-научно проверени податоци за секаква намена, па до туристичка експлоатација. Посебно ни е важна можноста за методолошки исчекор во проучувањето на културното наследство. Тоа овозможува ново ниво на осознавање, вели Ристески.

Свет

Повеќе полицајци се повредени во пукотница во САД, помагаат специјалци: Избегнувајте ја областа

Повеќе полицајци биле застрелани при пукање во Шарлот, Северна Каролина, според полицијата.

Полициската управа во Шарлот-Мекленбург извести дека на местото на настанот биле застрелани „многубројни“ полицајци, пренесува Фокс њуз.

Како што е наведено, до 14 часот и 16 минути по локално време ситуацијата се уште се сметала за активна, а повредените биле пренесени во локалните болници.

„Избегнувајте ја областа“, велат од полициската управа. „Многу улици се затворени за да се овозможи побрзо транспортирање до амбулантите. Ве молиме да соработувате со властите.“

Во 14 часот и 23 минути полицијата потврди дека екипа на СВТ е на лице место.

Полицијата ги повика жителите да останат во своите домови.

„Тимот SWAT е на лице место и продолжува да работи на инцидентот“, се вели во полициското соопштение на платформата X. „Ова останува активна ситуација. Ве молиме избегнувајте ја областа“.

Fox News Digital побара повеќе информации до полицискиот оддел во Шарлот-Мекленбург, но засега нема.

Шоу биз

Укинат му е притворот на Жерар Депардје- две жени го обвинија за злоставување

Францускиот актер Жерар Депардје утринава бил повикан на сослушување под обвинение за сексуален напад, а потоа бил испратен во притвор во Третото одделение на париската полиција.

Францускиот актер Жерар Депардје утринава бил повикан на сослушување под обвинение за сексуален напад, а потоа бил испратен во притвор во Третото одделение на париската полиција, за да му биде укинат притворот доцна попладнево, соопшти париската полиција.

Две жени го обвинија Депардје за сексуални напади за време на две различни снимања.

Првиот пат во 2014 година, за време на снимањето на филмот „Волшебникот и сијамските близнаци“ на Жан-Пјер Моки, а вториот пат во 2021 година, за време на снимањето на „Зелените прозорци“ на Жан Бекер, пренесува парискиот дневен весник Фигаро.

Првата жалба ја поднела дваесет и четиригодишна помошничка на филмски сет во 2014 година.

Македонија

Битиќи од Куманово: Со мултикултурализам,повисоки плати и пензии ќе го поразиме национализмот

„На парламентарните избори на 8-ми мај се одлучува за иднината на државата, Македонија е во прашање.“

„Ако дозволиме национализмот повторно да се врати, тогаш ќе се соочиме со унгарско сценарио, со изолација, враќање назад во грдото минато кога имавме заробена држава и поделено општество. Тоа е едната опција, а другата е патриотска, која нуди иднина за нашите млади и повисоки плати и пензии за граѓаните“, порача на денешните средби со жителите Куманово, Фатмир Битиќи, потпретседател на СДСМ и ко-носител на листата на кандидати за пратеници на Коалицијата за европска иднина во Изборна единица 2.

Потпретседателот на СДСМ, Битиќи истакна дека национализмот на ВМРО-ДПМНЕ е закана за ткивото на општеството, тој е опасност за европските перспективи на државата.

„ВМРО ДПМНЕ планира да го блокира напредокот кон ЕУ и со тоа да ја уништи надежта за подобра иднина, сакаат да стават крај на слободата на медиумите и повторно целосно да го узурпираат судството. За да го сокријат својот криминал и корупција нема да ги поштедат и меѓуетничките односи. Нив не ги интересира соживотот, немаат толеранција кон различните, во нивниот свет секој кој не е како нив е исклучен и дискриминиран“, рече Битиќи.

Меѓу другото, тој пред кумановчани повика на обединување на сите прогресивни сили, сите да застанат едни покрај други против ВМРО-ДПМНЕ, противникот на прогресот на државата.

„СДСМ е силна партија, подготвена да се бори за граѓаните и да ги обедини демократските гласови околу европската идеја. Нашата програма вклучува мерки за подобар живот, за соживот, за членство во ЕУ до 2030 година. Нашата програма е патриотска, а не националистичка, затоа што ние сме за повисоки плати и пензии, за мир, толеранција и меѓусебно разбирање,“ рече Битиќи.

Зборувајќи за изборната програма на СДСМ, Битиќи потсети дека патриотизмот на партијата може да се согледа во ветувањето граѓаните во наредните четири години да имаат рекорден износ на плати од 1.100 евра, додека минималната плата ќе биде 600 евра.

„Во нашиот патриотизам има место и за највозрасните, минималната пензија ќе изнесува 20.000 денари, додека просечната ќе се зголеми на 30.000 денари. Не се откажуваме ниту од младите, по 200 евра месечно во првите 12 месеци за секое прво вработување на лица до 26 години, а тоа што го ветивме на економски план изминатите 7 години, тоа и го остваривме“, рече Битиќи, се наведува во партиското соопштение.