За тоа може да посведочи и примерот со младиот султан Осман II, кој во мај 1622 година е убиен на тој начин што тестисите му ги ставиле под преса.
Отоманската империја со векови владеела на просторите на денешна Турција, Северна Африка и Блискиот исток, делумно благодарејќи на насилните методи, со кои втерувала страв и во најбунтовните членови на општеството.
Доволно е да ја прочитате книгата „На мостот на Дрина“ од босанскиот писател Иво Андриќ, па пред очите да ви оживеат бруталните техники на казнување на непослушниците од кои најстрашно било набивањето на колец. Меѓутоа, од грозните начини на убивање не биле поштедени ни најблиските луѓе на султанот.
Од средината на 15 век во Османското царство важел “законот за братоубиство“, кој го напишал Мехмед II. Бил тоа “правилник“, во кои се опишуваат условите за преземање на власта. Братот кој би дошол на тронот, ги убивал останатите браќа и сестри, што се сметало не само за дозволено, туку и пожелно, бидејќи делумно се спречувал ризикот од побуна и граѓанска војна.
Иако не секогаш се применувал, законот на Мехмед, довел до смртта на повеќе од 80 Османлии во периодот од 150 години.
Меѓу жртвите се сите 19 браќа и сестри на султанот Мехмед III, од кои некои буквално биле доенчиња. Сите биле задавени со свилен гајтан, непосредно по стапувањето на власт на нивниот брат во 1595 година.
Поради сите недостатоци, законот за братоубиство обезбедувал и најсуровите принцови да дојдат на власт. Новиот закон кој го сменил не бил нешто подобар: сите браќа и сестри на новиот султан се заклучувани во Топкапи палатата во Истанбул, каде живееле и по неколку децении.
Од почетокот на 17 век, генерациите на Османлиите времето го поминувале најчесто во една соба. И таа палата била сведок за суровоста на османлиското владеење. За да влезат во неа, посетителите морале да поминат низ Царската капија, во која од двете страни се нишале главите на последните убиени криминалци.
Во комплексот во кој се наоѓал и Првиот суд, низ кој можеле да поминат сите поданици на султанот и да побараат правда за себе. Меѓутоа, пред Вториот суд кој се наоѓа во истиот круг, стоеле мермерни столбови со отсечени глави на старешините, кои на било кој начин го навредиле султанот. Биле пополнети со памук, доколку некогаш биле везири или слама, доколку имале помало влијание во општеството.
Потсетниците на спорадичните масовни егзекуции кои султанот ги наредувал, повремено биле излагани пред централната капија како додатно предупредување што може да ги очекува сите што ќе го прекршат законот: отсечени носови, уши, јазици....
Смртната казна била толку вообичаена, што во Првиот суд е подигната Фонтана на егзекуциите, каде џелатот и неговиот помошник ги миеле крвавите раце, после отсекување на главите на жртвите.
Фонтаната била најстрашниот симбол на моќта која султанот ја имал над поданиците, пишува историчарката Барнет Милер.
Користена е често, посебно во текот на владеење на султанот Селим I (1512-1520). Во текот на осумте кратки години владеење, убил седум големи везири и одредил повеќе од 30.000 смртни казни. Милер истакнува дека една од најчестите клетви во тогашното Отоманско царство била: „Да даде Господ, да станеш везир на султанот Селим“.
Можете да претпоставите дека поради големата побарувачка постоело посебно работно место за џелатите. Меѓутоа, крвавата работа за султанот ја извршувале ни помалку ни повеќе туку, бостанџи-башите, односно главните градинари.
Овие градинарите, меѓутоа, немале исти опис на работа како денешните: покрај тоа што ги негувале рајските градини на султаните, тие биле и царински инспектори и полицајци. Исто така биле и џелати.
Тие ги зашивале непослушните осудени жени во вреќа со камења и ги фрлале во Босфор. Така умреле 280 жени од харемот на султанот Ибрахим (познати како Ибрахим Лудиот), бидејќи сакал да ужива во одбирањето на нивните наследнички.
Меѓутоа, можеби и најнеобичниот случај кој се однесува на смртните казни во Османлиската империја, е оној во кој градинарот и неговата жртва се тркаат. Исходот е буквално од животно значење за старешината (кои инаку единствени и ја добивале оваа шанса) и за нивните егзекутори.
Никој не знае како настанал овој обичај. Во секој случај, бостанџи-башата имал задача да го повика осудениот, кој нормално знаел многу добро зошто е повикан, но морал да молчи поради пристојност. Тогаш морал да испие чаша со шербет. Доколку шербетот бил бел, тогаш немало зошто да се грижи, но ако бил црвен, тогаш можел да ја очекува трката за живот или смрт.
Повеќето жртви паѓале непосредно после пиењето на фаталниот шербет – им пресудувале јаничарите. Меѓутоа, големите везири можеле да трчаат на растојание од околу 300 метри од палатата, низ градината и кон рибниот пазар од јужната страна на комплексот, кој гледа кон Босфор, каде се наоѓало местото назначено за извршување на пресудите.
Доколку везирот успеал да стигне до рибниот пазар пред главниот градинар, би бил само протеран. Но доколку бостанџи башата стигнал пред него, тогаш можел да очекува дека неговото тело набрзо ќе биде изедено од рибите на дното на Босфор.
Отоманските архиви покажуваат дека овој чуден обичај траел се до почетокот на 19 век. Последниот човек кој трчал за својот живот бил големиот везир Хаџи Салих-Паша, кој бил босански паша. Тој во ноември 1822 година добил право на живот и не само тоа- бил именуван за главен гувернер на Дамаск.
После тоа, овој обичај исчезнал, како и самото царство.