Јаневска: Воведување на ВИ е следен чекор во процесот на дигитална трансформација на образовниот систем - Канал 5

Јаневска: Воведување на ВИ е следен чекор во процесот на дигитална трансформација на образовниот систем

 Во процесот на дигитална трансформација на образовниот систем, интеграцијата на вештачката интелигенција (ВИ) претставува следен, логичен чекор кој значително ќе го унапреди квалитетот, ефикасноста и инклузивноста на образованието во Македонија.

Јаневска: Воведување на ВИ е следен чекор во процесот на дигитална трансформација на образовниот систем

Внимателно планираме и преку стратешки пристап постепено ќе ја имплементираме оваа технолошка иновација во начинот на учење, спроведување на наставата и генерално во развојот на човечките ресурси.

Ова го истакна министерката за образование и наука Весна Јаневска на Меѓународниот самит за образовни технологии, што се одржува во Истанбул, од 20 до 22 јуни 2025 година, во организација на Министерството за национално образование и наука на Република Турција.

-Препознаваме дека вештачката интелигенција не треба да го замени човечкиот фактор во образованието, туку да го дополни и унапреди, создавајќи услови за персонализирано учење кое ќе одговори на индивидуалните потреби на секој ученик, студент и наставник. Оваа технологија треба да ни овозможи да создадеме образовна средина каде што секој поединец може да го развие својот потенцијал до максимум, независно од неговите почетни способности или социо-економски услови, рече Јаневска.

Министерката посочи дека воведувањето на вештачката интелигенција во основното образование е првиот и најкритичен чекор. Децата, додаде, прво треба да стекнат основно разбирање што е вештачката интелигенција, како функционира, каде се среќава во секојдневието и треба да се фокусираат на нејзиниот етички пристап.

-Учениците мора да научат да бидат критички кон информациите кои ги добиваат од ВИ системите. Треба да бидат свесни дека вештачката интелигенција може да прави грешки и да има пристрасности и затоа податоците и изворите мора да споредуваат. Во таа насока, улогата на наставникот е клучна и тој треба да ги води учениците низ процесот на критичко размислување и етичка употреба на оваа технологија, нагласи Јаневска.

Информираше дека работна група на Министерството за образование и наука со професори од факултети по информатика, работи на подоготовка на документ со насоки и посебни препораки за наставниците и учениците за примена на генеративна вештачка интелигенција во процесот на образованието.

Министерството за образование и наука во изминатиот период интензивно работеше на дигитализација на образовната сфера.

Јаневска информираше дека најголем дел од услугите кои ги нуди образовниот систем, како запишување на ученици во основно и средно училиште, нострификација на дипломи стекнати во странство, доделување на ученички и студентски стипендии, сместување во ученички и студентски домови и аплицирање на конкурси од областа на науката се дигитализирани. Воспоставен е систем за учење на далечина, а етапно се воведуваат и дигитални интерактивни учебници. Училиштата се опремуваат со современа ИТ опрема за безбеден интернет и креативна настава, а наставниците посетуваат обуки за да одговорат на дигиталните предизвици.

Меѓународниот самит за образовни технологии се организира по шести пат. Оваа година над 100 учесници - креатори на образовни политики од повеќе земји, претставници на образовни установи, глобални техничко – технолошки компании и технолошки паркови се фокусираат на обликување на иднината на образованието преку примена на вештачката интелигенција. На повеќе од 50 сесии на кои се дискутира за трансформативната моќ на дигиталните иновации во образованието и се разменуваат искуства поврзани со креирање стратегии за интегрирање на технологијата во образовните системи.

Совети за справување и управување со гневот

Лутината е емоција со којашто, вообичаено, луѓето тешко се справуваат. 

Совети за справување и управување со гневот

И додека растеме, и подоцна, „нè учат“ и ни укажуваат дека изразувањето лутина значи дека човекот е проблематичен или „лош“. Но, лутината не е само маана - тоа е знак на повреденост, навреда или неправда, пишува „Задоволна“ (Zadovoljna). Како психолог и терапевтка сосредоточена на емоциите, со повеќе од 20 години искуство, д-р Џули Фрага има свои видувања за тоа како нашиот однос со лутината влијае на тоа како пристапуваме кон неа.

- Оние кои ја избегнуваат оваа емоција често се чувствуваат „заглавени“ и беспомошни. Оние кои си ја прифаќаат лутината како свој пријател, пак, можат да ја искористат нејзината порака. Кога се ракува со неа мудро, лутината ни помага да ги решиме конфликтите, да донесуваме добри одлуки и да се залагаме за себе... Повеќето од нас ја потиснуваат лутината од време на време. Ако, на пр., Вашиот партнер ви се налути на забава, можеби ќе молчите до дома. Сепак, постојаното потиснување на лутината може да има негативно влијание врз вашето ментално здравје. Тоа е поврзано со раздразливост, вина, намалено задоволство од животот и депресија, вели таа за „Си-ен-би-си“ (CNBC).

Наместо тоа, советот гласи: Именувајте го својот гнев. Со именувањето на нашиот гнев, ние признаваме дека тој постои - дека е вистински. Исто така, тоа го смирува мозокот, што помага да се намалат интензивните емоции. Фрага претстави пет начини на коишто емоционално интелигентните луѓе управуваат со својата лутина.

Тие не го покажуваат својот гнев, туку зборуваат за него

Навреди, трескање врати, викање - тоа се само неколку од штетните начини на ослободување на гневот. Емоционално интелигентните луѓе не го ослободуваат својот гнев така.

- Умешноста, во оваа смиссла е негативната емоција да се користи како орудие, а не како оружје. Лутината треба да нè заштити - затоа се појавува кога некој не нè почитува, ја изневерува нашата доверба или преминува некоја граница. Мудрото управување со гневот значи да се изрази преку зборови, а не преку штетно дејство. Сепак, стравот од отфрлање, погрешно разбирање или обвинување може да го отежни тоа изразување. Ако гневот бил забранет кога сте растеле или бил прикажан на застрашувачки начини, молчењето може да Ви биде побезбедно отколку да проговорите, појаснува д-р Фрага.

Таа два начина да го почнете разговорот: 1. „Би сакал /-а да зборувам за нешто што ме мачи...“; 2. „Тешко ми е да го кажам ова бидејќи се грижам за Вас. Ми засмета кога…“

Ја преземаат одговорноста за својот гнев

Оние кои го препознаваат својот гнев, обично не ги обвинуваат другите. Наместо тоа, самите тие ја преземаат одговорноста.

- Поставете си две прашања: „Што е надвор од моја контрола?“; „Што е под моја контрола?“ Не можете да присилите некого да се извини или да се промени. Ако ја трошите Вашата енергија на изгубени каузи, само ќе ја влошите фрустрацијата и негативните чувства, советува докторката.

Сепак, разговорот или испраќањето пораки до пријател може да ви помогне да ја искажете и ублажите Вашата фрустрација. Слично како што прошетката во природа го намалува стресот.

Претворање на лутината во активизам

Низ историјата, лутината била и катализатор за социјални промени и залагање за оние на кои им е потребна помош. Со други зборови, лутината може да ги поттикне општествено-одговорното однесување и делување и општествено-корисната работа.

- Дозволете Вашиот гнев да ве инспирира со наоѓање начин да ѝ помогнете на Вашата заедница. Ако сте лути поради економска неправда, фрлање храна или проблеми со јавното здравје, придружете се во организација што вистински ги промовира тие каузи што ги поддржувате, вели Фрага.

На овој начин, самото минување време со луѓе кои ги делат Вашите вредности Ве потсетува дека не сте сам /-а.

Лутината е учител

Можеби мислите дека чувството на лутина ве прави негативна или лоша личност... И тоа предубедување понекогаш нѐ спречува да истражуваме и разберете што навистина ни кажува емоцијата.

- Емоционално интелигентните луѓе знаат дека лутината не е критичар - туку е учител. Тие користат алатки како саморефлексија за да го продлабочат својот однос со неа, вели д-р Фрага, напоменувајќи да си го поставиме ова прашање: „Што се обидува да ми каже мојот гнев?“ Можеби Ви сигнализира дека нешто треба да се промени или дека една врска веќе не функционира.

Потоа... „Дали мојот гнев е поврзан со раните од минатото?“ Ако, на пр., имало малтретирање во детската возраст, можеби сте особено чувствителни на отфрлање денес, според стручното објаснение.

- Кога „ќе ја дешифрирате“ пораката на Вашиот гнев, ќе можете да се застапувате себеси и да донесете одлуки што ќе Ви користат. Можеби ќе завршите токсично пријателство, ќе дадете отказ од лошата работа или ќе почнете со терапија за да ги излекувате старите рани, појасни Фрага.

Лутината, уште еднаш се нагласува - не е непријател. Кога се справуваме со неа со обѕир и кон себе и кон другите, таа станува гориво за личен раст и напредок.

Трамп нема да разговара со Лула откако Бразил се закани со реципрочни царини

Американскиот претседател Доналд Трамп денеска изјави дека нема да разговара со својот бразилски колега Луиз Инасио Лула да Силва, кој им се закани на САД со реципрочни царини од 50 проценти.

Трамп нема да разговара со Лула откако Бразил се закани со реципрочни царини

-Можеби ќе разговарам со него во одреден момент. Во моментов не разговараме, рече Трамп, повторно критикувајќи ја судската постапка против поранешниот десничарски претседател Жаир Болсонаро.

Лула во интервју за телевизијата „Рекорд“ рече дека „прво ќе се обидеме да преговараме, но ако нема преговори, ќе се примени законот за реципроцитет.“

Бразилската влада предвиде дека царините ќе имаат мало влијание врз економскиот раст оваа година, кој очекува да достигне 2,5 проценти, бидејќи само некои специфични производствени сектори ќе бидат силно погодени.

САД се главен увозник на бразилска нафта, производи од челик, пулпа, кафе, сок од портокал и говедско месо, за кои бразилската Влада вели дека може да најде нови купувачи.

„Со оглед на ова сценарио, влијанието на царините има тенденција да биде од мало значење за растот во 2025 година, иако некои производствени сектори би можеле да бидат особено погодени“, се наведува во извештајот на бразилското Министерство за финансии.

Британските медиуми наведуваат дека тоа се однесува најмногу на воздухопловната индустрија, каде што САД учествуваат со голем дел од приходите на производителот на авиони „Ембраер“, и машините за производство на енергија.

Бразилскиот министер за економска политика, Гилермо Мело, изјави дека дури и да се почувствуваат некои ефекти, тие нема да бидат толку релевантни како порано, додавајќи дека Бразил успеал да ги диверзифицира своите трговски партнери во последните две децении.

Околу 12 проценти од извозот на Бразил оди во САД, додека Кина, главниот трговски партнер, учествува со околу 28 проценти. Кабинетот на Лула претходно објави дека бразилската Влада ќе формира работна група која ќе одлучи како да одговори на најавата на американскиот претседател Доналд Трамп дека ќе воведе данок од 50 проценти на увозот на бразилска стока од 1 август, пренесуваат британските медиуми.

Трамп оваа одлука ја изнесе во писмо објавено на социјалната мрежа „Truth Social“ испратено до бразилскиот претседател Луиз Инасио Лула да Силва, во кое се наведува дека новата тарифа ќе биде воведена „независно од постојните секторски тарифи“.

Во истата порака, американскиот претседател ја изрази својата поддршка за поранешниот претседател на Бразил, Жаир Болсонаро, нагласувајќи дека начинот на кој Бразил се однесува кон него е „меѓународен срам“, додавајќи дека таканаречениот „лов на вештерки треба веднаш да престане“.

Европскиот шампион со најголема зароботка на Светското клупско првенство

Финалистите на Светското клупско првенство ПСЖ и Челзи се екипите кои најмногу заработија од ова натпреварување. Приближно нивната заработка е 100 милиони евра, а победникот ќе има и повеќе сметајќи го и бонусот за постигнатите резултати. 

Европскиот шампион со најголема зароботка на Светското клупско првенство

Европскиот првак ПСЖ има загарантирани 97,4 милиони евра, а финалистот Челзи 95,4. Во случај на триумф на лондонскиот клуб ќе има уште 10 милиони евра.

Реал Мадрид кој беше полуфиналист има заработка од 74,6 милиони евра, додека вториот полуфиналист дека доаѓа од зона со понизок рејтинг (јужноамериканската) и освои 54,5 милиони евра.

На листата на заработки потоа следуваат: Баерн - 52,3; Манчестер Сити 46,3; Борусија Дортмунд 46,2; Палмеирас 36,1; Интер 32,9 и Ал Хилал 31,1 милиони евра. /МИА

притисни ентер