Додека експертите се тркаат со времето за да ги подобрат системите за прогнозирање, расте стравот дека идните, уште помоќни бури би можеле да го потопат нашиот технолошки зависен свет во продолжена темнина и хаос, пренесе Вечерњи.

Планетата Земја неодамна беше погодена од најмоќниот сончев блесок оваа година, ерупција од класа X2.7 што потекнува од новоформиран, ладен и темен регион на Сонцето познат како AR4087. Овој сончев блесок, снимен во вторник кратко по 17:30 часот по централноевропско време, се манифестираше како моќен блесок од Х-зраци и екстремно ултравиолетово зрачење што се упати кон нашата планета со брзина на светлината.

Ерупциите од класа X се најинтензивните соларни бури, способни да ги нарушат комуникациите, да ги оштетат сателитите, па дури и да ги загрозат електричните мрежи на Земјата, пишува Дејли Меил. Тие се формираат од сончеви дамки - потемни, постудени области на површината на Сонцето каде што се акумулира интензивна магнетна активност. Кога оваа магнетна енергија одеднаш ќе се ослободи, таа може да предизвика моќни изливи на плазма и зрачење во вселената.

Непосредна последица од ерупцијата оваа недела беше брзата јонизација на горната атмосфера на Земјата. Со други зборови, овој ненадеен бран на зрачење предизвикал електрони да се одвојат од молекулите во најоддалечениот слој на атмосферата, со што таа се наелектризирала. Тој полнеж ги прекина високофреквентните радио сигнали, прекинувајќи ги комуникациите за некои радио оператори низ Европа, Азија и Блискиот Исток - региони кои беа на дневната страна на Земјата во времето на ерупцијата.

Сепак, експертите предупредуваат дека ова би можело да биде само претходница на многу посериозни настани. Сончевата дамка AR4087 ја продолжува својата ротација и ќе биде свртена директно кон Земјата во наредните денови, зголемувајќи ги шансите за понатамошни и потенцијално посилни сончеви бури.

„Ова станува интензивно, особено како што овој активен регион се приближува кон нас“, напиша ловецот на аурора, Винсент Ледвина, на социјалната мрежа X, додавајќи дека по блесокот од класа X, истата сончева дамка испуштила и блесок M5.3, а во среда наутро, непосредно пред 13:20 часот. Источно време, дополнителен блесок од M7.74.

„Што планира овој активен регион во следните неколку дена... ќе мора да почекаме и да видиме“, додаде Ледвина злокобно.

Настани како овој се болен потсетник за ранливоста на современото технолошко општество. Масивните сончеви бури, како што е бурата Карингтон од 1859 година, можат да имаат катастрофални последици. Научниците предупредуваат дека „најлошото допрва доаѓа“ и ја нагласуваат важноста на разбирањето и следењето на овие вселенски феномени со цел да се заштити глобалната комуникациска и енергетска инфраструктура. Потенцијалното влијание на таква супербура врз нашата цивилизација би било повеќеслојно и разорно.

Една од најкритичните последици би била масовно затемнување. Силна сончева бура може да предизвика ненадеен пораст на моќноста во глобалната електрична мрежа, што може да доведе до уништување на клучните трансформатори и последователно да предизвика долгорочни, дури и повеќемесечни прекини на електричната енергија во големи области. Без електрична енергија, современиот живот каков што го знаеме е запрен.

Колапсот на комуникациските системи би бил речиси неизбежен. Сончевата бура може сериозно да ги оштети или уништи комуникациските сателити, што доведува до прекини во глобалните навигациски системи како GPS, како и во сите форми на сателитски комуникации, вклучувајќи ги и оние што се клучни за авијацијата и поморскиот сообраќај. Сателитите надвор од заштитната обвивка на Земјината магнетосфера се особено ранливи и можат да бидат исфрлени од орбитата или трајно онеспособени. Покрај тоа, прекините во радиокомуникациските системи, предизвикани од јонизација на горната атмосфера поради сончеви ерупции, дополнително би ја комплицирале координацијата и спасувањето. Ова сценарио вклучува и она што некои го нарекуваат „интернет апокалипса“. Долгите подводни кабли што ги поврзуваат континентите со оптички влакна и го формираат 'рбетот на глобалниот интернет се исто така изложени на ризик од оштетување од геомагнетно предизвикани струи, што би можело да доведе до масовни прекини на интернетот и исклучување на цели земји од глобалната мрежа за подолг временски период.

Последиците би се ширеле синџиресто низ сите сегменти на општеството. Прекините во снабдувањето со електрична енергија и прекините во комуникациите неизбежно би довело до прекини во глобалните синџири на снабдување и транспортните системи. Производството би запрело, испораката на храна, лекови и гориво би станала невозможна мисија, а меѓународната трговија би пропаднала. Економската штета од сончева бура како онаа во Карингтон би можела да достигне огромни размери само во Соединетите Американски Држави, додека глобалниот финансиски систем би бил на работ на целосен колапс.

Нуклеарните централи претставуваат посебна опасност. Во случај на продолжен прекин на електричната енергија од надворешната мрежа, помошните дизел генератори што обезбедуваат ладење на реакторот имаат ограничени резерви на гориво. Доколку прекинот на електричната енергија трае со недели или месеци, постои реален ризик од исклучување на генераторот, што би можело да доведе до топење на браната.

Свеста за оваа закана полека расте, но прашањето е дали правиме доволно. Минатиот мај, претставници од локалните и националните владини агенции во САД се собраа за да спроведат теоретска вежба што откри големи слабости во подготвеноста на Америка за силна сончева бура. Вежбата траеше два дена, а учесниците мораа да се соочат со сценарио во кое Сонцето испраќаше неколку џиновски коронални масовни ејекции (КМЕ), кои се поголеми и имаат посилно влијание од сончевите ерупции, кон Земјата. Овие огромни облаци од наелектризирани честички патуваат со денови за да стигнат до Земјата, а кога ќе ја погодат атмосферата, можат да предизвикаат големи нарушувања во магнетното поле на Земјата, познати како геомагнетни бури.

Во симулираното сценарио, резултирачката геомагнетна бура доведе до технолошки хаос. Учесниците брзо сфатија дека значителните ограничувања во можностите за предвидување на вселенското време ги спречуваат да донесуваат брзи и ефикасни одлуки. Вежбата, како што објави „Дејли меил“, јасно ја покажа итната потреба од подобрување на технологиите и техниките за прогнозирање за да се обезбеди дека нациите се подготвени да издржат каква било бура што сонцето ни ја испраќа. Иако научниците како оние во НАСА работат неуморно за да ја разберат активноста на Сонцето, фактот останува дека ние како цивилизација сме исклучително ранливи на каприците на нашата ѕвезда.