„Почитта треба да се заслужи“ – репортажа и уреднички коментар на Александар Видиновски

Дали дивите депонии, загадениот воздух и неуредениот простор станува нешто по што Македонија е веќе препознатлива во светот?

Македонија – земја на сонцето, преубава храна и природа, место каде живеат топли мирољубиви луѓе. Ова беше првата асоцијација за нашата земја. Изминативе години тоа се промени. Сега најчестата слика која сите ја носат од Македонија е ѓубре и катастрофално неуреден јавен простор. Дали ова е претерана оценка? Секако не. Зошто? Еве го одговорот во неколку минути.

Се движиме кон Скопје. Сакаме со неутрални очи да видиме како изгледа еден фрекфентен дел на Македонија. Ова е скопската обиколница. За разлика од сите други градови таа не е уредена. Отпадоците се расфрлани секаде. Сите намерници кои тука поминуваат го гледаат ова. Тие се чудат, ние се срамиме.

Си мислат дека тука инцидентно се случило волку да е валкано. Тоа што следи секако ќе ги демантира. Ова е северниот главен влез во Скопје. Кога ќе погледнат десно оддалеку да го видат светски познатиот кањон Матка. Погледот ќе им го пресретне огромна дива депонија. Дива депонија на влез на главен град. Државното знаме е поставено на ова важно место. Ова е пораз за сите нас. Немањето на систетем и одговорност, меѓу другите проблеми и државата ни ја претвори во буниште.

Зошто се дозволува оваа состојба, верувам на сите не им е јасно. Најмалку на оние кои дошле да ја посетат нашата земја. Најверојатно сакаат што побрзо да влезат во градот каде што се надеваат дека е по средено.

Еве што гледаат. Преполни контејнери. Отпадоци расфрлани во тревниците. Ова е во населбата Ѓорче Петров. Веќе сме во градот. Еве по ова сме познати.

Продолжуваме кон центарот на Скопје. Тука сите сфаќаат дека отпадоците и депониите кај нас не се исклучок туку правило. На дел од булеварите во главниот град на Македонија буквално се слева ѓубре. Единствено среќни се бездомните животни кои наоѓаат храна. Во далечина се гледа и Амбасадата на САД. По валканиот булевар и се доближуваме. Не дочекува оваа слика. На 200 метри од Амбасадата или домот на нашиот најголем стратешки партнер има цела депонија. Ова како „благодарам“ им го оставаме речиси во нивниот двор, а од нив очекуваме помош и поддршка во речиси сите аспекти на нашето постоење.

Згрозени до ѓубрето и смрдеата се симнуваме од калето. Надесно се гледа Националната арена „Тоше Проевски“. Сите кои сакаат од оваа перспектива убаво да го видат стадионот, нема да можат. Еве ја причината. Ова не е во некое зафрлено место, во некои зафрлено гратче. Ова е во центарот на Скопје. Каде и да се завртите ќе видите само ѓубре.

Ваков е погледот кон северниот влез на стадионот. Еве по тоа сме познати и зошто тоа станува дел од современиот македонски идентитет. Ова е на точно 450 метри од зградата на Владата. Подоцна за жал ќе видиме дека и во самиот двор на белата зграда има преполн контејнер од кои претекува ѓубре, но да се вратиме на нашата маршута.

Се симнавме во строгиот центар на градот. Ова е којот под мостот кој го носи името на нашиот најголем револуцинер Гоце Делчев. Под него секако ѓубре. Тоа веќе никого не го изненадува. Го прифативме како нормално. За жал ова констатација според многумина е вистинита.

И впечатокот да биде комплетен се погрижија надлежните. Ова е симболот на Скопје. Ова е објектот заштитен со закон. Ова е нашата гордост. Нема оправдување за тоа во каква состојба е. Од летоска кога последен пат го снимавме само се зголеми количеството на измет. Поради ладното фекалиите само ја смениле агрегатната состојба.

Тука има и остатоци од мртви животни, а инфраструктурата е девастирана. По ова не треба да им се лутиме ниту на соседите, ниту на сите другите кои не гледаат со потценување.

Измет има и на плоштадот Македонија. Кампањското чистење не дава резултат, а биодиверзитетот тука си постои.

Еве го заклучокот. Под еден – сосема е оправдано тоа што сите почнаа да не познаваат по ѓубрето и под два – додека не се исчистиме немаме право да бараме искрена почит. И три – ако немаме систем и одговорност, никогаш нема да имаме елементарно пристојна држава.

СДСМ: Укинување на ДДВ за храна ќе донесе намалување на цените веднаш и заштеда до 2.000 денари

СДСМ предлага законско решение што ќе донесе поевтина храна за граѓаните и ја повикува власта и пртениците од мнозинството да го прифатат. 

Со укинувањето на ДДВ за храна над 250 категории основни производи ќе поевтинат веднаш а тоа ќе донесе значително олеснување за граѓаните.

Учеството на храната и пијалакот во потрошувачката кошничка изнесува над 23.000 денари, што значи ефектите од оваа мерка со заштеда и до 2.000 денари ќе влијае на заштита на стандардот на граѓаните и состојбата на семејните буџети.

Дополнително, укинувањето на ДДВ за храна нема да ги оптовари компаниите, ниту ќе дозволи трговците да ја изиграат. Значи СДСМ нуди законско решение со реален ефект за вистинско намалување на малопродажните цени на прехранбените производи, со што ќе се намали и вредноста на потрошувачката кошница.

Ајде да ги донесеме овие законски решенија заедно. Секое одолговлекување значи нов удар врз семејните буџети, врз граѓаните.

СДСМ - Центар за комуникации со јавноста

„Ги запознаваме ретките болести“ - Постериорна уретрална валвула

ПРЕВАЛЕНЦА - постериорната уретрална валвула е забележана кај приближно 1 на 5 000 живородени машки деца (1-9/ 100 000 население. 

ПОСТЕРИОРНА УРЕТРАЛНА ВАЛВУЛА (ПУВ)/ POSTERIOR URETHRAL VALVE

MKБ-10 Q64.21

ПРЕВАЛЕНЦА - постериорната уретрална валвула е забележана кај приближно 1 на 5 000 живородени машки деца (1-9/ 100 000 население.

ВОВЕД

Постериорна уретрална валвула (ПУВ) е конгенитална аномалија која ги зафаќа машките новороденчиња. Истата вклучува присуство на абнормални мембрани на ткивото во уретрата кои прават опструкција или го блокираат нормалниот проток на урина водејќи до разни компликации, од кои карактеристична е задршката на урина која води до ретроградна дилатација на уретерите и бубрезите што како резултат води до нивно оштетување.

ЕТИОЛОГИЈА

Причината за ПУВ не е целосно позната, но се смета дека резултира со абнормален развој на уретрата во текот на раната фаза од феталниот развој. Се смета за спорадично нарушување, но забележани се и случаи кај браќа и близнаци кои водат до можност за генетска компонента.

СИМПТОМИ И ДИЈАГНОСТИЦИРАЊЕ

Симптомите на болеста се на нивоа од средни до многу тешки. Денес, за време на пренаталните испитувања можно е да се идентификува болеста пред да се појават симптомите, особено при постоење на хидронефроза кај плодот за време на бременост, се јавува можност за сомневање за ваква дијагноза. Како чести симптоми кај ваквите дечиња се забележува:

присуство на уринарни инфекции поради застој на урината предизвикан од опструкција

абдоминална дистензија поради задршка на урина и зголемен мочен меур

слаб млаз на урина, потешкотии во комплетно празнење на мочниот меур кој води до резидуална урина

уринарна фреквентност, дизурија и инконтиненција

хидронефроза од различен степен.

Може да постои сомнение за присуство на болеста уште за време на пренаталните испитувања со помош на ултразвук, но конечната дијагноза се поставува кога бебето ќе се роди, при што може полесно да се превенираат компликациите. Дефинитивна дијагноза може да се постави со цистоуретрограм, цистоуретроскопија и функционални тестови за бубрезите, т.е. крвна анализа за проверка на функција на бубрезите и нивото на електролити. Многу често алармантен знак кај децата е појава на покачени деградациони продукти, особено креатининот, кој е показател за тековно бубрежно страдање.

ПОСЛЕДИЦИ

Прогнозата на ПУВ е променлива во зависност од степенот на сериозноста на LUTO. Пациентите може да бидат подложни на уринарна инконтиненција, инфекции на уринарниот тракт и прогресивно бубрежно оштетување. Приближно една третина од пациентите родени со ПУВ напредуваат до крајниот стадиум на бубрежно заболување и на сите пациенти им е потребна периодична долготрајна уролошка нега. Без интервенција, пациентите се изложени на ризик од бубрежна инсуфициенција и дисфункција на мочниот меур. Плодноста може да биде нарушена кај пациенти кои се уремични.

ТРЕТМАН

Примарниот третман на ПУВ е хируршка интервенција за да се отстрани ткивотo кое предизвикува опструкција. Тоа претставува ендоскопска инцизија на вавулите, исто позната како валвотомија. Целта е да се врати нормалниот проток на урина и да се превенираат понатамошни компликации. Самата процедура е минорна и минимално инвазивна, но во некои случаи, хируршката процедура се повторува. Кај новороденчиња со хидронефроза можно е да е потребна уринарна диверзија, т.е. процедура која ја дивертира урината пред да стигне до уретрата, а тоа се постигнува со везикотомија – отварање на мочен меур за да може урината да дренира директно во пелената, или пак, со проксимална диверзија која е поретка процедура каде уретерот е изнесен надвор на кожата за да излегува урината, но ова се изведува кај дечиња со тешка клиничка слика каде ѕидовите на уретерот се многу дебели. Медикаментозно може да се дава симптоматска терапија за релаксација на мускулатурата на мочен меур, а тука спаѓаат антиспазомотици, симпатомиметици и антихолинергични лекови. По хируршкиот третман следува долгорочно следење на бубрежната функција и уринарниот систем, а вообичаено 6 месеци по отстранување на валвулите, докторите продолжуваат да мониторираат функција на мочниот меур со уродинамична студија. Овој пристап ја следи функцијата на мочниот меур и дава специфични објективни информации за неговиот капацитет, простор и функциите на празнење.

Судот во БиХ утре ја објавува пресудата за Додик,тој најавува „радикални мерки“ ако биде осуден

Суд во Босна и Херцеговина утре ќе ја заврши едногодишната судска постапка против лидерот на босанските Срби, Милорад Додик, кој е обвинет за непочитување на одлуките на високиот претставник. 

Доколку биде прогласен за виновен, Додик и неговите најблиски соработници најавуваат „радикални мерки“.

На последното рочиште, предвидено за изнесување на завршните зборови на обвинителството и одбраната, ќе се утврди судбината на Додик и директорот на Службениот весник на Република Српска, Милош Лукиќ. Доколку процесот заврши истиот ден, судијката Сена Узуновиќ може веднаш да ја соопшти пресудата или најдоцна до 25 февруари.

Додик и Лукиќ се обвинети затоа што во 2023 година дозволиле објавување во Службениот весник на два закона донесени од парламентот на РС, иако тие претходно беа поништени од високиот претставник Кристијан Шмит. Со овие закони во РС се настојуваше да се забрани спроведувањето на одлуките на Уставниот суд на БиХ и на високиот претставник.

Во БиХ, непочитувањето на одлуките на високиот претставник е кривично дело за кое се предвидува затворска казна до пет години. Доколку Додик биде осуден, тоа автоматски би значело и негово разрешување од функцијата претседател на РС.

Во пресрет на пресудата, Додик синоќа одржа состанок зад затворени врати со своите најблиски соработници во Бања Лука, за да одлучат како ќе реагираат ако биде осуден. По состанокот, во медиумите беше испратено соопштение полно со закани, во кое се наведува дека пресудата против Додик би била „државен удар“.

„Народното собрание, Владата и сите институции на РС ќе донесат радикални одлуки како одговор на секоја пресуда на Судот на БиХ. Исто така, сите претставници на српскиот конститутивен народ во БиХ и сите вработени во институциите на БиХ ќе се повлечат и ќе го прекинат својот ангажман“, се вели во соопштението.

Додик и неговите соработници, меѓу кои и претседателката на Претседателството на БиХ, Жељка Цвијановиќ, оценија дека секоја пресуда на Судот на БиХ би претставувала правно насилство и државен удар врз БиХ и РС, а дека ентитетот нема да остане нем.

Цвијановиќ и Додик изразија надеж дека новата администрација во САД ќе има поинаков пристап и дека со поддршка од претседател Доналд Трамп ќе можат да реализираат дел од своите планови.

Како прв чекор во нивниот одговор, властите во РС најавија дека ентитетскиот парламент ќе премине во постојано заседавање за да може без прекин да носи потребни закони и одлуки.

Иако не се конкретизира кои ќе бидат тие одлуки, Додик веќе најави дека првиот чекор би можел да биде прогласување на независноста на РС.

„Ако има таква пресуда (осудителна), што и да зборуваат другите, во истиот момент ќе имаме одлука на Собранието за отцепување од БиХ и распишување референдум за независност“, изјави Додик во јануари во интервју за ентитетската телевизија РТРС.

Во поддршка на Додик застана и српскиот претседател Александар Вучиќ, кој изрази надеж дека Судот на БиХ ќе донесе „мудри одлуки“ за да не дојде до дестабилизација на регионот.

Слична поддршка Додик доби и од унгарскиот премиер Виктор Орбан, кој вчера во Будимпешта порача дека „политичките напади“ врз Додик треба да престанат и дека „не треба повеќе да биде казнуван“.

Додик веќе подолго време е под санкции на САД и Велика Британија, а првите мерки против него беа воведени уште во 2017 година поради загрозување на спроведувањето на Дејтонскиот договор.

Оттогаш, списокот на санкционирани лица од неговиот круг значително се зголеми, а последниот санкциониран беше неговиот министер за внатрешни работи, Синиша Карана, во јануари. Американската администрација тогаш објави дека Карана бил активно вклучен во работна група која ја формирал Додик, со цел подготовка на планови за отцепување на РС од БиХ.

притисни ентер